महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-8, chapter-69, verse-21
प्रगृह्य च कुरुश्रेष्ठः साङ्गदं दक्षिणं भुजम् ।
उवाच धर्मभृत्पार्थ उभौ तौ केशवार्जुनौ ॥२१॥
उवाच धर्मभृत्पार्थ उभौ तौ केशवार्जुनौ ॥२१॥
21. pragṛhya ca kuruśreṣṭhaḥ sāṅgadaṁ dakṣiṇaṁ bhujam ,
uvāca dharmabhṛtpārtha ubhau tau keśavārjunau.
uvāca dharmabhṛtpārtha ubhau tau keśavārjunau.
21.
pragṛhya ca kuruśreṣṭhaḥ sāṅgadam dakṣiṇam bhujam
uvāca dharmabhṛt pārthaḥ ubhau tau keśavārjunau
uvāca dharmabhṛt pārthaḥ ubhau tau keśavārjunau
21.
ca kuruśreṣṭhaḥ dharmabhṛt pārthaḥ sāṅgadam dakṣiṇam
bhujam pragṛhya ubhau tau keśavārjunau uvāca
bhujam pragṛhya ubhau tau keśavārjunau uvāca
21.
And Pārtha (Yudhiṣṭhira), the best among the Kurus and upholder of (natural law) dharma, having grasped his right arm, which was adorned with an armlet, spoke to both Kṛṣṇa and Arjuna.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- प्रगृह्य (pragṛhya) - having grasped, having seized, having taken
- च (ca) - and, also
- कुरुश्रेष्ठः (kuruśreṣṭhaḥ) - Yudhiṣṭhira (the best among the Kurus)
- साङ्गदम् (sāṅgadam) - with an armlet, adorned with an armlet
- दक्षिणम् (dakṣiṇam) - right, southern
- भुजम् (bhujam) - arm, hand
- उवाच (uvāca) - he spoke, he said
- धर्मभृत् (dharmabhṛt) - upholder of (natural law) dharma, righteous
- पार्थः (pārthaḥ) - Yudhiṣṭhira (son of Pṛthā)
- उभौ (ubhau) - both
- तौ (tau) - those two
- केशवार्जुनौ (keśavārjunau) - Kṛṣṇa and Arjuna
Words meanings and morphology
प्रगृह्य (pragṛhya) - having grasped, having seized, having taken
(indeclinable)
absolutive/gerund
absolutive form with prefix pra-
Prefix: pra
Root: grah (class 9)
च (ca) - and, also
(indeclinable)
कुरुश्रेष्ठः (kuruśreṣṭhaḥ) - Yudhiṣṭhira (the best among the Kurus)
(noun)
Nominative, masculine, singular of kuruśreṣṭha
kuruśreṣṭha - best among the Kurus
Compound type : tatpuruṣa (kuru+śreṣṭha)
- kuru – name of an ancient king; descendant of Kuru
proper noun (masculine) - śreṣṭha – best, most excellent, pre-eminent
adjective
साङ्गदम् (sāṅgadam) - with an armlet, adorned with an armlet
(adjective)
Accusative, neuter, singular of sāṅgada
sāṅgada - accompanied by armlets, adorned with armlets
Compound type : bahuvrīhi (sa+aṅgada)
- sa – with, together with
indeclinable - aṅgada – armlet, bracelet
noun (masculine)
दक्षिणम् (dakṣiṇam) - right, southern
(adjective)
Accusative, neuter, singular of dakṣiṇa
dakṣiṇa - right (opp. left), southern, skillful, clever
भुजम् (bhujam) - arm, hand
(noun)
Accusative, masculine, singular of bhuja
bhuja - arm, hand, coil (of a snake)
उवाच (uvāca) - he spoke, he said
(verb)
3rd person , singular, active, perfect (lit) of vac
Root: vac (class 2)
धर्मभृत् (dharmabhṛt) - upholder of (natural law) dharma, righteous
(adjective)
Nominative, masculine, singular of dharmabhṛt
dharmabhṛt - upholding (natural law) dharma, righteous, supporter of (natural law) dharma
Compound type : tatpuruṣa (dharma+bhṛt)
- dharma – constitution, natural law, intrinsic nature, righteousness, duty
noun (masculine) - bhṛt – bearing, carrying, supporting, nourishing
adjective
agent noun from root bhṛ
Root: bhṛ (class 3)
पार्थः (pārthaḥ) - Yudhiṣṭhira (son of Pṛthā)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of pārtha
pārtha - son of Pṛthā (Kuntī); a name for Yudhiṣṭhira, Bhīma, and Arjuna
derived from Pṛthā with a patronymic suffix
उभौ (ubhau) - both
(pronoun)
Nominative, masculine, dual of ubha
ubha - both
तौ (tau) - those two
(pronoun)
Nominative, masculine, dual of tad
tad - that, those
केशवार्जुनौ (keśavārjunau) - Kṛṣṇa and Arjuna
(proper noun)
Nominative, masculine, dual of keśavārjuna
keśavārjuna - Kṛṣṇa and Arjuna
Compound type : dvandva (keśava+arjuna)
- keśava – Kṛṣṇa
proper noun (masculine) - arjuna – Arjuna
proper noun (masculine)