महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-4, chapter-15, verse-31
अथाब्रवीद्राजपुत्रीं कौरव्यो महिषीं प्रियाम् ।
गच्छ सैरन्ध्रि मात्र स्थाः सुदेष्णाया निवेशनम् ॥३१॥
गच्छ सैरन्ध्रि मात्र स्थाः सुदेष्णाया निवेशनम् ॥३१॥
31. athābravīdrājaputrīṁ kauravyo mahiṣīṁ priyām ,
gaccha sairandhri mātra sthāḥ sudeṣṇāyā niveśanam.
gaccha sairandhri mātra sthāḥ sudeṣṇāyā niveśanam.
31.
atha abravīt rājaputrīm kauravyaḥ mahiṣīm priyām
gaccha sairandhri mā atra sthāḥ sudeṣṇāyāḥ niveśanam
gaccha sairandhri mā atra sthāḥ sudeṣṇāyāḥ niveśanam
31.
Then Kīcaka, who was like a Kuru prince, spoke to the princess (Draupadī) and his dear queen (Sudesnā): 'Go, Sairandhrī! Do not remain here. Go to Sudesnā's residence!'
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- अथ (atha) - then, now
- अब्रवीत् (abravīt) - he spoke, he said
- राजपुत्रीम् (rājaputrīm) - Referring to Draupadī, who was a princess by birth. (to the princess)
- कौरव्यः (kauravyaḥ) - Kīcaka, the speaker, referred to as powerful like a Kuru prince. (Kuru prince; a powerful person)
- महिषीम् (mahiṣīm) - Referring to Sudesnā, the queen of Virāṭa and Kīcaka's sister. (to the queen)
- प्रियाम् (priyām) - dear, beloved
- गच्छ (gaccha) - Go!
- सैरन्ध्रि (sairandhri) - Referring to Draupadī, addressed by her disguise name. (O Sairandhrī)
- मा (mā) - do not
- अत्र (atra) - here
- स्थाः (sthāḥ) - stay, remain (prohibitive)
- सुदेष्णायाः (sudeṣṇāyāḥ) - of Sudesnā, Sudesnā's
- निवेशनम् (niveśanam) - dwelling, residence, house
Words meanings and morphology
अथ (atha) - then, now
(indeclinable)
अब्रवीत् (abravīt) - he spoke, he said
(verb)
3rd person , singular, active, imperfect (laṅ) of brū
Root: brū (class 2)
राजपुत्रीम् (rājaputrīm) - Referring to Draupadī, who was a princess by birth. (to the princess)
(noun)
Accusative, feminine, singular of rājaputrī
rājaputrī - a princess, king's daughter
Compound type : Tatpuruṣa (rājan+putrī)
- rājan – king, ruler
noun (masculine) - putrī – daughter
noun (feminine)
कौरव्यः (kauravyaḥ) - Kīcaka, the speaker, referred to as powerful like a Kuru prince. (Kuru prince; a powerful person)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of kauravya
kauravya - a descendant of Kuru; a prince or powerful person from the Kuru lineage or region
From Kuru + a patronymic suffix
महिषीम् (mahiṣīm) - Referring to Sudesnā, the queen of Virāṭa and Kīcaka's sister. (to the queen)
(noun)
Accusative, feminine, singular of mahiṣī
mahiṣī - a queen, a chief queen
प्रियाम् (priyām) - dear, beloved
(adjective)
Accusative, feminine, singular of priya
priya - dear, beloved, pleasing, favorite
गच्छ (gaccha) - Go!
(verb)
2nd person , singular, active, imperative (loṭ) of gam
Root: gam (class 1)
सैरन्ध्रि (sairandhri) - Referring to Draupadī, addressed by her disguise name. (O Sairandhrī)
(noun)
Vocative, feminine, singular of sairandhrī
sairandhrī - a female attendant, particularly one who dresses hair and adorns women
मा (mā) - do not
(indeclinable)
अत्र (atra) - here
(indeclinable)
स्थाः (sthāḥ) - stay, remain (prohibitive)
(verb)
2nd person , singular, active, aorist injunctive (luṅ) of sthā
Root: sthā (class 1)
Note: Used with 'mā' for prohibition.
सुदेष्णायाः (sudeṣṇāyāḥ) - of Sudesnā, Sudesnā's
(proper noun)
Genitive, feminine, singular of sudeṣṇā
sudeṣṇā - name of a queen, sister of Kīcaka
निवेशनम् (niveśanam) - dwelling, residence, house
(noun)
Accusative, neuter, singular of niveśana
niveśana - a dwelling, house, residence, abode
From root viś (to enter) with prefix ni
Prefix: ni
Root: viś (class 6)