योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-3, chapter-71, verse-32
क्व किलाञ्जनशैलाभं वपुर्भरितदिक्तटम् ।
क्व प्राचिकाखुरसमं सूचित्वं तृणपेलवम् ॥ ३२ ॥
क्व प्राचिकाखुरसमं सूचित्वं तृणपेलवम् ॥ ३२ ॥
kva kilāñjanaśailābhaṃ vapurbharitadiktaṭam ,
kva prācikākhurasamaṃ sūcitvaṃ tṛṇapelavam 32
kva prācikākhurasamaṃ sūcitvaṃ tṛṇapelavam 32
32.
kva kila añjanaśailābham vapuḥ bharita-dik-taṭam
kva prācikākhurasamam sūcitvam tṛṇapelavam
kva prācikākhurasamam sūcitvam tṛṇapelavam
32.
kila añjanaśailābham bharitadiktatām vapuḥ
kva prācikākhurasamam tṛṇapelavam sūcitvam kva
kva prācikākhurasamam tṛṇapelavam sūcitvam kva
32.
Where, indeed, is that body (vapuḥ) that resembled a mountain of collyrium (añjanaśailābham) and filled the horizons and directions? And where is this present needle-like minuteness (sūcitvam), comparable to an ant's claw and as frail as a blade of grass?
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- क्व (kva) - where
- किल (kila) - indeed, certainly, as if, maybe
- अञ्जनशैलाभम् (añjanaśailābham) - resembling a mountain of collyrium, like a black mountain
- वपुः (vapuḥ) - body, form, figure
- भरित-दिक्-तटम् (bharita-dik-taṭam) - filling the regions and their borders, pervasive in all directions
- क्व (kva) - where
- प्राचिकाखुरसमम् (prācikākhurasamam) - like an ant's claw/hoof
- सूचित्वम् (sūcitvam) - state of being a needle, minuteness (like a needle)
- तृणपेलवम् (tṛṇapelavam) - delicate like a blade of grass, frail as grass
Words meanings and morphology
क्व (kva) - where
(indeclinable)
किल (kila) - indeed, certainly, as if, maybe
(indeclinable)
अञ्जनशैलाभम् (añjanaśailābham) - resembling a mountain of collyrium, like a black mountain
(adjective)
Nominative, neuter, singular of añjanaśailābha
añjanaśailābha - resembling a mountain of collyrium
Compound type : upamāna-pūrva-pada-bahuvrīhi (añjana+śaila+ābha)
- añjana – collyrium, black pigment, ointment
noun (neuter) - śaila – mountain, rock
noun (masculine) - ābha – resembling, similar to, lustre
adjective
वपुः (vapuḥ) - body, form, figure
(noun)
Nominative, neuter, singular of vapus
vapus - body, form, figure, personal appearance
भरित-दिक्-तटम् (bharita-dik-taṭam) - filling the regions and their borders, pervasive in all directions
(adjective)
Nominative, neuter, singular of bharitadiktaṭa
bharitadiktaṭa - filling the quarters/directions and their borders
Compound type : tatpuruṣa (bharita+diś+taṭa)
- bharita – filled, full, supported
adjective
Past Passive Participle
Derived from root bhṛ (to bear, carry, fill)
Root: bhṛ (class 1) - diś – direction, quarter, region
noun (feminine) - taṭa – bank, shore, edge, border
noun (masculine)
क्व (kva) - where
(indeclinable)
प्राचिकाखुरसमम् (prācikākhurasamam) - like an ant's claw/hoof
(adjective)
Nominative, neuter, singular of prācikākhurasama
prācikākhurasama - resembling an ant's hoof or claw
Compound type : ṣaṣṭhī-tatpuruṣa + karmadhāraya (prācikā+khura+sama)
- prācikā – ant
noun (feminine) - khura – hoof, claw
noun (masculine) - sama – like, equal, similar, same
adjective
सूचित्वम् (sūcitvam) - state of being a needle, minuteness (like a needle)
(noun)
Nominative, neuter, singular of sūcitva
sūcitva - the state or quality of being a needle, minuteness
Derived from sūci (needle) with suffix -tva
तृणपेलवम् (tṛṇapelavam) - delicate like a blade of grass, frail as grass
(adjective)
Nominative, neuter, singular of tṛṇapelava
tṛṇapelava - delicate/frail as a blade of grass
Compound type : upamāna-pūrva-pada-bahuvrīhi (tṛṇa+pelava)
- tṛṇa – grass, blade of grass
noun (neuter) - pelava – delicate, soft, tender, frail
adjective