महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-7, chapter-126, verse-3
संजय उवाच ।
निष्टानको महानासीत्सैन्यानां तव भारत ।
सैन्धवं निहतं दृष्ट्वा भूरिश्रवसमेव च ॥३॥
निष्टानको महानासीत्सैन्यानां तव भारत ।
सैन्धवं निहतं दृष्ट्वा भूरिश्रवसमेव च ॥३॥
3. saṁjaya uvāca ,
niṣṭānako mahānāsītsainyānāṁ tava bhārata ,
saindhavaṁ nihataṁ dṛṣṭvā bhūriśravasameva ca.
niṣṭānako mahānāsītsainyānāṁ tava bhārata ,
saindhavaṁ nihataṁ dṛṣṭvā bhūriśravasameva ca.
3.
sañjayaḥ uvāca niṣṭānakaḥ mahān āsīt sainyānām tava
bhārata saindhavam nihatam dṛṣṭvā bhūriśravasam eva ca
bhārata saindhavam nihatam dṛṣṭvā bhūriśravasam eva ca
3.
sañjayaḥ uvāca: bhārata,
saindhavam nihatam bhūriśravasam eva ca dṛṣṭvā,
tava sainyānām niṣṭānakaḥ mahān āsīt
saindhavam nihatam bhūriśravasam eva ca dṛṣṭvā,
tava sainyānām niṣṭānakaḥ mahān āsīt
3.
Sañjaya said: O descendant of Bharata (Bhārata), a great lamentation arose among your armies upon seeing the King of Sindhu slain, and Bhūriśravas also.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- सञ्जयः (sañjayaḥ) - Sañjaya
- उवाच (uvāca) - said, spoke
- निष्टानकः (niṣṭānakaḥ) - a loud wail, lamentation, outcry
- महान् (mahān) - great, large, mighty
- आसीत् (āsīt) - was, existed
- सैन्यानाम् (sainyānām) - of the armies, among the armies
- तव (tava) - your, of you
- भारत (bhārata) - O Dhṛtarāṣṭra (O descendant of Bharata, O Indian)
- सैन्धवम् (saindhavam) - the king of Sindhu, Jayadratha
- निहतम् (nihatam) - slain, killed
- दृष्ट्वा (dṛṣṭvā) - having seen, having perceived
- भूरिश्रवसम् (bhūriśravasam) - Bhūriśravas
- एव (eva) - just, even, only
- च (ca) - and, also
Words meanings and morphology
सञ्जयः (sañjayaḥ) - Sañjaya
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of sañjaya
sañjaya - Sañjaya (Dhṛtarāṣṭra's charioteer and reporter)
उवाच (uvāca) - said, spoke
(verb)
3rd person , singular, active, past perfect (liṭ) of vac
Perfect tense, 3rd person singular
from √vac (to speak)
Root: vac (class 2)
निष्टानकः (niṣṭānakaḥ) - a loud wail, lamentation, outcry
(noun)
Nominative, masculine, singular of niṣṭānaka
niṣṭānaka - a loud wail, lamentation, outcry, roaring
Prefix: ni
Root: stan (class 1)
महान् (mahān) - great, large, mighty
(adjective)
Nominative, masculine, singular of mahat
mahat - great, large, mighty, extensive
आसीत् (āsīt) - was, existed
(verb)
3rd person , singular, active, past imperfect (laṅ) of as
Imperfect tense, 3rd person singular
from √as (to be)
Root: as (class 2)
सैन्यानाम् (sainyānām) - of the armies, among the armies
(noun)
Genitive, neuter, plural of sainya
sainya - army, military, host
from senā (army)
तव (tava) - your, of you
(pronoun)
Genitive, singular of yuṣmad
yuṣmad - you, your
भारत (bhārata) - O Dhṛtarāṣṭra (O descendant of Bharata, O Indian)
(proper noun)
Vocative, masculine, singular of bhārata
bhārata - descendant of Bharata, relating to Bharata, Indian
सैन्धवम् (saindhavam) - the king of Sindhu, Jayadratha
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of saindhava
saindhava - relating to Sindhu, king of Sindhu (Jayadratha)
निहतम् (nihatam) - slain, killed
(adjective)
Accusative, masculine, singular of nihata
nihata - killed, slain, destroyed
Past Passive Participle
from ni-√han (to strike down, kill)
Prefix: ni
Root: han (class 2)
दृष्ट्वा (dṛṣṭvā) - having seen, having perceived
(indeclinable)
Absolutive (Gerund)
from √dṛś (to see)
Root: dṛś (class 1)
भूरिश्रवसम् (bhūriśravasam) - Bhūriśravas
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of bhūriśravas
bhūriśravas - Bhūriśravas (name of a Kuru warrior)
Compound type : bahuvrihi (bhūri+śravas)
- bhūri – much, abundant, many
adjective - śravas – fame, glory, renown, ear, hearing
noun (neuter)
एव (eva) - just, even, only
(indeclinable)
च (ca) - and, also
(indeclinable)