योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-6, chapter-33, verse-14
देशकालक्रियासत्तानियत्याद्याश्च शक्तयः ।
चिदात्मिका एव चितः सत्त्वात्संपतिताः स्वतः ॥ १४ ॥
चिदात्मिका एव चितः सत्त्वात्संपतिताः स्वतः ॥ १४ ॥
deśakālakriyāsattāniyatyādyāśca śaktayaḥ ,
cidātmikā eva citaḥ sattvātsaṃpatitāḥ svataḥ 14
cidātmikā eva citaḥ sattvātsaṃpatitāḥ svataḥ 14
14.
deśakālakriyāsattāniyatyādyāḥ ca śaktayaḥ
cidātmikā eva citaḥ sattvāt saṃpatitāḥ svataḥ
cidātmikā eva citaḥ sattvāt saṃpatitāḥ svataḥ
14.
deśakālakriyāsattāniyatyādyāḥ śaktayaḥ ca eva cidātmikāḥ (santi).
(tāḥ) citaḥ sattvāt svataḥ saṃpatitāḥ.
(tāḥ) citaḥ sattvāt svataḥ saṃpatitāḥ.
14.
The various powers (śakti), such as space, time, action, existence, and necessity, are all inherently conscious (cidātmikā) and manifest spontaneously from the very being of consciousness (cit).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- देशकालक्रियासत्तानियत्याद्याः (deśakālakriyāsattāniyatyādyāḥ) - space, time, action, existence, necessity, etc.
- च (ca) - and
- शक्तयः (śaktayaḥ) - powers (śakti), energies
- चिदात्मिका (cidātmikā) - whose nature is consciousness, essentially conscious
- एव (eva) - only, indeed, just
- चितः (citaḥ) - of consciousness (cit)
- सत्त्वात् (sattvāt) - from the existence, from the being, from the reality
- संपतिताः (saṁpatitāḥ) - manifested, arisen, descended
- स्वतः (svataḥ) - spontaneously, by itself, naturally
Words meanings and morphology
देशकालक्रियासत्तानियत्याद्याः (deśakālakriyāsattāniyatyādyāḥ) - space, time, action, existence, necessity, etc.
(noun)
Nominative, feminine, plural of deśakālakriyāsattāniyatyādi
deśakālakriyāsattāniyatyādi - space, time, action, existence, necessity, and so forth
Compound type : dvandva-tatpuruṣa (deśa+kāla+kriyā+sattā+niyati+ādi)
- deśa – place, space, region
noun (masculine) - kāla – time
noun (masculine) - kriyā – action, activity, rite
noun (feminine) - sattā – existence, being, reality
noun (feminine) - niyati – necessity, destiny, fate, divine law
noun (feminine) - ādi – beginning, etc., and so on
indeclinable
च (ca) - and
(indeclinable)
शक्तयः (śaktayaḥ) - powers (śakti), energies
(noun)
Nominative, feminine, plural of śakti
śakti - power, energy, capability, faculty, divine feminine power (śakti)
चिदात्मिका (cidātmikā) - whose nature is consciousness, essentially conscious
(adjective)
Nominative, feminine, plural of cidātmika
cidātmika - whose essence is consciousness, having consciousness as its nature
Compound type : bahuvrīhi (cit+ātmika)
- cit – consciousness, intelligence
noun (feminine) - ātmika – relating to the self or soul, inherent, essential
adjective (masculine)
Derived from ātman + ika (taddhita suffix)
एव (eva) - only, indeed, just
(indeclinable)
चितः (citaḥ) - of consciousness (cit)
(noun)
Genitive, feminine, singular of cit
cit - consciousness, intelligence, spirit
सत्त्वात् (sattvāt) - from the existence, from the being, from the reality
(noun)
Ablative, neuter, singular of sattva
sattva - existence, being, essence, reality, goodness, purity
संपतिताः (saṁpatitāḥ) - manifested, arisen, descended
(adjective)
Nominative, feminine, plural of saṃpatita
saṁpatita - fallen together, met, arisen, manifested, descended
Past Passive Participle
Prefix: sam
Root: pat (class 1)
स्वतः (svataḥ) - spontaneously, by itself, naturally
(indeclinable)