योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-3, chapter-85, verse-8
यावत्पश्यामि गगनं न तमोभिर्न तेजसा ।
व्याप्तमत्यन्तविततं शून्यमन्तविवर्जितम् ॥ ८ ॥
व्याप्तमत्यन्तविततं शून्यमन्तविवर्जितम् ॥ ८ ॥
yāvatpaśyāmi gaganaṃ na tamobhirna tejasā ,
vyāptamatyantavitataṃ śūnyamantavivarjitam 8
vyāptamatyantavitataṃ śūnyamantavivarjitam 8
8.
yāvat paśyāmi gaganam na tamobhiḥ na tejasā
vyāptam atyantavitatam śūnyam antavivarjitam
vyāptam atyantavitatam śūnyam antavivarjitam
8.
yāvat aham gaganam na tamobhiḥ na tejasā vyāptam
atyantavitatam śūnyam antavivarjitam paśyāmi
atyantavitatam śūnyam antavivarjitam paśyāmi
8.
As I observed the sky, I found it not pervaded by darknesses nor by light, but extremely vast, empty, and boundless.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- यावत् (yāvat) - as long as, while, until, as much as
- पश्यामि (paśyāmi) - I see, I behold, I observe
- गगनम् (gaganam) - sky, firmament, space
- न (na) - not, nor
- तमोभिः (tamobhiḥ) - by darknesses, by shadows
- न (na) - not, nor
- तेजसा (tejasā) - by light, by brilliance, by energy
- व्याप्तम् (vyāptam) - pervaded, filled, occupied
- अत्यन्तविततम् (atyantavitatam) - extremely vast, greatly extended
- शून्यम् (śūnyam) - empty, void, vacant
- अन्तविवर्जितम् (antavivarjitam) - devoid of end, boundless, endless
Words meanings and morphology
यावत् (yāvat) - as long as, while, until, as much as
(indeclinable)
पश्यामि (paśyāmi) - I see, I behold, I observe
(verb)
1st person , singular, active, present (laṭ) of dṛś
present active indicative, 1st person singular
derived from root dṛś (class 1, irregular paśya stem)
Root: dṛś (class 1)
गगनम् (gaganam) - sky, firmament, space
(noun)
Accusative, neuter, singular of gagana
gagana - sky, firmament, space
Root: gam (class 1)
न (na) - not, nor
(indeclinable)
particle of negation
तमोभिः (tamobhiḥ) - by darknesses, by shadows
(noun)
Instrumental, neuter, plural of tamas
tamas - darkness, ignorance
Root: tam
न (na) - not, nor
(indeclinable)
particle of negation
तेजसा (tejasā) - by light, by brilliance, by energy
(noun)
Instrumental, neuter, singular of tejas
tejas - brilliance, light, energy, spiritual power
Root: tij
व्याप्तम् (vyāptam) - pervaded, filled, occupied
(participle)
Accusative, neuter, singular of vyāpta
vyāpta - pervaded, filled
past passive participle
derived from root āp with prefix vi
Prefix: vi
Root: āp (class 5)
अत्यन्तविततम् (atyantavitatam) - extremely vast, greatly extended
(adjective)
Accusative, neuter, singular of atyantavitata
atyantavitata - extremely vast, greatly extended
Compound type : karmadhāraya (atyanta+vitata)
- atyanta – extreme, excessive, very
adjective (neuter) - vitata – expanded, spread out, vast
participle (neuter)
past passive participle
derived from root tan with prefix vi
Prefix: vi
Root: tan (class 8)
Note: Adjective modifying gaganam.
शून्यम् (śūnyam) - empty, void, vacant
(adjective)
Accusative, neuter, singular of śūnya
śūnya - empty, void, zero
Root: śū
Note: Adjective modifying gaganam.
अन्तविवर्जितम् (antavivarjitam) - devoid of end, boundless, endless
(adjective)
Accusative, neuter, singular of antavivarjita
antavivarjita - devoid of end, boundless
Compound type : tatpuruṣa (anta+vivarjita)
- anta – end, limit
noun (masculine) - vivarjita – abandoned, deprived of, devoid of
participle (neuter)
past passive participle
derived from root vṛj with prefix vi
Prefix: vi
Root: vṛj (class 1)
Note: Adjective modifying gaganam.