महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-14, verse-4
अभिमानवती नित्यं विशेषेण युधिष्ठिरे ।
लालिता सततं राज्ञा धर्मज्ञा धर्मदर्शिनी ॥४॥
लालिता सततं राज्ञा धर्मज्ञा धर्मदर्शिनी ॥४॥
4. abhimānavatī nityaṁ viśeṣeṇa yudhiṣṭhire ,
lālitā satataṁ rājñā dharmajñā dharmadarśinī.
lālitā satataṁ rājñā dharmajñā dharmadarśinī.
4.
abhimānavatī nityam viśeṣeṇa yudhiṣṭhire
lālitā satatam rājñā dharmajñā dharmadarśinī
lālitā satatam rājñā dharmajñā dharmadarśinī
4.
nityam abhimānavatī,
viśeṣeṇa yudhiṣṭhire,
satatam rājñā lālitā,
dharmajñā,
dharmadarśinī
viśeṣeṇa yudhiṣṭhire,
satatam rājñā lālitā,
dharmajñā,
dharmadarśinī
4.
(She was) always proud, especially towards Yudhiṣṭhira, constantly cherished by the king, knowledgeable in natural law (dharma), and a perceiver of righteousness.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- अभिमानवती (abhimānavatī) - proud, self-respecting; having a high opinion of oneself
- नित्यम् (nityam) - always, constantly
- विशेषेण (viśeṣeṇa) - especially, particularly
- युधिष्ठिरे (yudhiṣṭhire) - in/towards Yudhiṣṭhira
- लालिता (lālitā) - cherished, caressed, fondled
- सततम् (satatam) - constantly, always
- राज्ञा (rājñā) - by the king
- धर्मज्ञा (dharmajñā) - knowing natural law (dharma); righteous
- धर्मदर्शिनी (dharmadarśinī) - seeing (dharma); perceiving righteousness
Words meanings and morphology
अभिमानवती (abhimānavatī) - proud, self-respecting; having a high opinion of oneself
(adjective)
Nominative, feminine, singular of abhimānavat
abhimānavat - proud, self-respecting, having self-esteem
Formed with the possessive suffix -vat
नित्यम् (nityam) - always, constantly
(indeclinable)
विशेषेण (viśeṣeṇa) - especially, particularly
(noun)
Instrumental, masculine, singular of viśeṣa
viśeṣa - distinction, particularity, specialty
युधिष्ठिरे (yudhiṣṭhire) - in/towards Yudhiṣṭhira
(proper noun)
Locative, masculine, singular of yudhiṣṭhira
yudhiṣṭhira - Yudhiṣṭhira (proper noun, 'firm in battle')
Compound type : aluk-tatpuruṣa (yudhi+sthira)
- yudhi – in battle (locative of yudh)
noun (feminine) - sthira – firm, stable, steady
adjective (masculine)
लालिता (lālitā) - cherished, caressed, fondled
(adjective)
Nominative, feminine, singular of lālita
lālita - cherished, caressed, fondled
Past Passive Participle
Derived from root lal (to sport, dally, fondle)
Root: lal (class 10)
सततम् (satatam) - constantly, always
(indeclinable)
राज्ञा (rājñā) - by the king
(noun)
Instrumental, masculine, singular of rājan
rājan - king, ruler
धर्मज्ञा (dharmajñā) - knowing natural law (dharma); righteous
(adjective)
Nominative, feminine, singular of dharmajña
dharmajña - knowing natural law (dharma); righteous
Compound type : tatpuruṣa (dharma+jña)
- dharma – natural law, righteousness, duty, constitution
noun (masculine) - jña – knowing, acquainted with
adjective (masculine)
Derived from root jñā (to know)
Root: jñā (class 9)
धर्मदर्शिनी (dharmadarśinī) - seeing (dharma); perceiving righteousness
(adjective)
Nominative, feminine, singular of dharmadarśin
dharmadarśin - perceiving natural law (dharma); righteous
Compound type : tatpuruṣa (dharma+darśin)
- dharma – natural law, righteousness, duty, constitution
noun (masculine) - darśin – seeing, perceiving, showing
adjective (masculine)
Agent noun from root dṛś (to see)
Root: dṛś (class 1)