योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-5, chapter-58, verse-30
स्वविचारणयैवाशु शाम्यत्यन्तर्मनोज्वरः ।
शरदागममात्रेण मिहिका महती यथा ॥ ३० ॥
शरदागममात्रेण मिहिका महती यथा ॥ ३० ॥
svavicāraṇayaivāśu śāmyatyantarmanojvaraḥ ,
śaradāgamamātreṇa mihikā mahatī yathā 30
śaradāgamamātreṇa mihikā mahatī yathā 30
30.
svavicāraṇayā eva āśu śāmyati antar manojvaraḥ
śaradāgamamātreṇa mihikā mahatī yathā
śaradāgamamātreṇa mihikā mahatī yathā
30.
yathā śaradāgamamātreṇa mahatī mihikā (śāmyati)
tathā svavicāraṇayā eva āśu antar manojvaraḥ śāmyati
tathā svavicāraṇayā eva āśu antar manojvaraḥ śāmyati
30.
Through self-inquiry (svavicāraṇā) alone, the inner mental anguish (manojvara) quickly subsides, just as a thick fog (mihikā) disperses with the mere arrival of autumn.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- स्वविचारणया (svavicāraṇayā) - by self-inquiry, by self-investigation
- एव (eva) - alone, only, indeed
- आशु (āśu) - quickly, swiftly, immediately
- शाम्यति (śāmyati) - subsides, calms down, becomes tranquil
- अन्तर् (antar) - within, internally, inside
- मनोज्वरः (manojvaraḥ) - mental fever, mental anguish, mental suffering
- शरदागममात्रेण (śaradāgamamātreṇa) - by the mere arrival of autumn, just by autumn's advent
- मिहिका (mihikā) - mist, fog, dew
- महती (mahatī) - thick (mist) (great, large, vast, important)
- यथा (yathā) - as, just as, according to
Words meanings and morphology
स्वविचारणया (svavicāraṇayā) - by self-inquiry, by self-investigation
(noun)
Instrumental, feminine, singular of svavicāraṇā
svavicāraṇā - self-inquiry, self-investigation
Compound type : tatpuruṣa (sva+vicāraṇā)
- sva – own, self
pronoun - vicāraṇā – inquiry, investigation, deliberation
noun (feminine)
derived from verb `vi-car` (to investigate)
Prefix: vi
Root: car (class 1)
एव (eva) - alone, only, indeed
(indeclinable)
आशु (āśu) - quickly, swiftly, immediately
(indeclinable)
शाम्यति (śāmyati) - subsides, calms down, becomes tranquil
(verb)
3rd person , singular, active, present (lat) of śam
Root: śam (class 4)
अन्तर् (antar) - within, internally, inside
(indeclinable)
मनोज्वरः (manojvaraḥ) - mental fever, mental anguish, mental suffering
(noun)
Nominative, masculine, singular of manojvara
manojvara - mental fever, mental anguish
Compound type : tatpuruṣa (manas+jvara)
- manas – mind, intellect, thought
noun (neuter)
Root: man (class 4) - jvara – fever, anguish, distress
noun (masculine)
Root: jvar (class 1)
शरदागममात्रेण (śaradāgamamātreṇa) - by the mere arrival of autumn, just by autumn's advent
(noun)
Instrumental, neuter, singular of śaradāgamamātra
śaradāgamamātra - mere arrival of autumn
Compound type : tatpuruṣa (śarat+āgama+mātra)
- śarat – autumn
noun (feminine) - āgama – arrival, coming
noun (masculine)
Prefix: ā
Root: gam (class 1) - mātra – mere, only, measure
adjective (neuter)
मिहिका (mihikā) - mist, fog, dew
(noun)
Nominative, feminine, singular of mihikā
mihikā - mist, fog, dew
महती (mahatī) - thick (mist) (great, large, vast, important)
(adjective)
Nominative, feminine, singular of mahat
mahat - great, large, vast, important
यथा (yathā) - as, just as, according to
(indeclinable)