महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-321, verse-28
यत्तत्सूक्ष्ममविज्ञेयमव्यक्तमचलं ध्रुवम् ।
इन्द्रियैरिन्द्रियार्थैश्च सर्वभूतैश्च वर्जितम् ॥२८॥
इन्द्रियैरिन्द्रियार्थैश्च सर्वभूतैश्च वर्जितम् ॥२८॥
28. yattatsūkṣmamavijñeyamavyaktamacalaṁ dhruvam ,
indriyairindriyārthaiśca sarvabhūtaiśca varjitam.
indriyairindriyārthaiśca sarvabhūtaiśca varjitam.
28.
yat tat sūkṣmam avijñeyam avyaktam acalam dhruvam
indriyaiḥ indriya-arthaiḥ ca sarva-bhūtaiḥ ca varjitam
indriyaiḥ indriya-arthaiḥ ca sarva-bhūtaiḥ ca varjitam
28.
yat tat sūkṣmam avijñeyam avyaktam acalam dhruvam (ca asti),
(tat) indriyaiḥ indriya-arthaiḥ ca sarva-bhūtaiḥ ca varjitam (asti).
(tat) indriyaiḥ indriya-arthaiḥ ca sarva-bhūtaiḥ ca varjitam (asti).
28.
That which is subtle, unknowable, unmanifest, unmoving, and constant; it is devoid of senses, sense objects, and all living beings.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- यत् (yat) - which, that which
- तत् (tat) - that
- सूक्ष्मम् (sūkṣmam) - subtle, minute, fine
- अविज्ञेयम् (avijñeyam) - unknowable, imperceptible
- अव्यक्तम् (avyaktam) - unmanifest, unperceived
- अचलम् (acalam) - unmoving, immobile, steady
- ध्रुवम् (dhruvam) - constant, firm, eternal
- इन्द्रियैः (indriyaiḥ) - by the senses, by the sense organs
- इन्द्रिय-अर्थैः (indriya-arthaiḥ) - by the sense objects
- च (ca) - and, also
- सर्व-भूतैः (sarva-bhūtaiḥ) - by all living beings, by all elements
- च (ca) - and, also
- वर्जितम् (varjitam) - devoid of, free from, excluded
Words meanings and morphology
यत् (yat) - which, that which
(pronoun)
Nominative, neuter, singular of yad
yad - which, that which, whoever
तत् (tat) - that
(pronoun)
Nominative, neuter, singular of tad
tad - that, he, she, it
सूक्ष्मम् (sūkṣmam) - subtle, minute, fine
(adjective)
Nominative, neuter, singular of sūkṣma
sūkṣma - subtle, minute, fine, delicate, intangible
अविज्ञेयम् (avijñeyam) - unknowable, imperceptible
(adjective)
Nominative, neuter, singular of avijñeya
avijñeya - unknowable, imperceptible, beyond comprehension
Gerundive
Negative prefix 'a' + gerundive 'vijñeya' (knowable, from 'vi-jñā').
Prefixes: a+vi
Root: jñā (class 9)
अव्यक्तम् (avyaktam) - unmanifest, unperceived
(adjective)
Nominative, neuter, singular of avyakta
avyakta - unmanifest, unperceived, imperceptible, indistinct
Past Passive Participle
Negative prefix 'a' + past passive participle 'vyakta' (manifested, from 'vi-añc').
Prefixes: a+vi
Root: añc (class 1)
अचलम् (acalam) - unmoving, immobile, steady
(adjective)
Nominative, neuter, singular of acala
acala - unmoving, immobile, steady, mountain
Negative prefix 'a' + 'cala' (moving, from root 'cal').
Prefix: a
Root: cal (class 1)
ध्रुवम् (dhruvam) - constant, firm, eternal
(adjective)
Nominative, neuter, singular of dhruva
dhruva - fixed, constant, firm, permanent, eternal
इन्द्रियैः (indriyaiḥ) - by the senses, by the sense organs
(noun)
Instrumental, neuter, plural of indriya
indriya - sense organ, faculty of sense
इन्द्रिय-अर्थैः (indriya-arthaiḥ) - by the sense objects
(noun)
Instrumental, masculine, plural of indriya-artha
indriya-artha - object of sense, sense object
Compound type : tatpurusha (indriya+artha)
- indriya – sense organ, faculty of sense
noun (neuter) - artha – object, purpose, meaning, wealth
noun (masculine)
च (ca) - and, also
(indeclinable)
सर्व-भूतैः (sarva-bhūtaiḥ) - by all living beings, by all elements
(noun)
Instrumental, neuter, plural of sarva-bhūta
sarva-bhūta - all beings, all elements, all creatures
Compound type : tatpurusha (sarva+bhūta)
- sarva – all, every, whole
pronoun (masculine) - bhūta – being, creature, element, existing
noun (neuter)
Past Passive Participle
Past passive participle of root 'bhū' (to be, to become).
Root: bhū (class 1)
च (ca) - and, also
(indeclinable)
वर्जितम् (varjitam) - devoid of, free from, excluded
(adjective)
Nominative, neuter, singular of varjita
varjita - abandoned, excluded, devoid of, free from
Past Passive Participle
Past passive participle of root 'vṛj' (to avert, to abandon).
Root: vṛj (class 1)