योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-7, chapter-114, verse-34
करीन्द्रकुम्भनिष्क्रान्तमदमन्थरमूर्तयः ।
इमे शुकशुकायन्ते विन्ध्यकन्दरवायवः ॥ ३४ ॥
इमे शुकशुकायन्ते विन्ध्यकन्दरवायवः ॥ ३४ ॥
karīndrakumbhaniṣkrāntamadamantharamūrtayaḥ ,
ime śukaśukāyante vindhyakandaravāyavaḥ 34
ime śukaśukāyante vindhyakandaravāyavaḥ 34
34.
karīndrakumbhaniṣkrāntamadamandharamūrtayaḥ
ime śukaśukāyante vindhyakandaravāyavaḥ
ime śukaśukāyante vindhyakandaravāyavaḥ
34.
ime vindhyakandaravāyavaḥ
karīndrakumbhaniṣkrāntamadamandharamūrtayaḥ śukaśukāyante
karīndrakumbhaniṣkrāntamadamandharamūrtayaḥ śukaśukāyante
34.
These winds from the Vindhya caves, their forms made slow and heavy by the rut-fluid flowing from the temples of great elephants, appear green (like parrots).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- करीन्द्रकुम्भनिष्क्रान्तमदमन्धरमूर्तयः (karīndrakumbhaniṣkrāntamadamandharamūrtayaḥ) - whose forms are slow and heavy due to the rut-fluid flowing out from the temples of great elephants
- इमे (ime) - these
- शुकशुकायन्ते (śukaśukāyante) - they appear green, they become like parrots
- विन्ध्यकन्दरवायवः (vindhyakandaravāyavaḥ) - winds from the Vindhya caves
Words meanings and morphology
करीन्द्रकुम्भनिष्क्रान्तमदमन्धरमूर्तयः (karīndrakumbhaniṣkrāntamadamandharamūrtayaḥ) - whose forms are slow and heavy due to the rut-fluid flowing out from the temples of great elephants
(adjective)
Nominative, masculine, plural of karīndrakumbhaniṣkrāntamadamandharamūrti
karīndrakumbhaniṣkrāntamadamandharamūrti - having forms made sluggish by rut-fluid oozing from elephant temples
Compound type : bahuvrīhi (kari-indra+kumbha+niṣkrānta+mada+mandhara+mūrti)
- kari-indra – great elephant, lordly elephant
noun (masculine)
Compound of kari (elephant) and indra (chief, best). - kumbha – frontal globe on an elephant's head, temple
noun (masculine) - niṣkrānta – issued, flowed out, emerged
participle (masculine)
Past Passive Participle
From nis (out) + √kram (to step, go) + kta.
Prefix: nis
Root: kram (class 1) - mada – rut-fluid (ichor), intoxication, arrogance
noun (masculine) - mandhara – slow, sluggish, dull
adjective (masculine) - mūrti – form, body, shape
noun (feminine)
इमे (ime) - these
(pronoun)
Nominative, masculine, plural of idam
idam - this, these
Demonstrative pronoun.
Note: Refers to 'vāyavaḥ'.
शुकशुकायन्ते (śukaśukāyante) - they appear green, they become like parrots
(verb)
3rd person , plural, middle, present (laṭ) of śukaśukāya
Denominative verb
From śuka (parrot) + kyac suffix (denominative for ātmanepada).
विन्ध्यकन्दरवायवः (vindhyakandaravāyavaḥ) - winds from the Vindhya caves
(noun)
Nominative, masculine, plural of vindhyakandaravāyu
vindhyakandaravāyu - wind of the Vindhya caves
Compound type : ṣaṣṭhī-tatpuruṣa (vindhya+kandara+vāyu)
- vindhya – Vindhya (a mountain range in central India)
proper noun (masculine) - kandara – cave, cavern, grotto
noun (masculine/neuter) - vāyu – wind, air, deity of wind
noun (masculine)
Note: Subject of the sentence.