वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-81, verse-11
केशान् कर्णललाटांश्च नासिकाश्च प्लवंगमाः ।
रक्षसां दशनैस्तीक्ष्णैर्नखैश्चापि व्यकर्तयन् ॥११॥
रक्षसां दशनैस्तीक्ष्णैर्नखैश्चापि व्यकर्तयन् ॥११॥
11. keśān karṇalalāṭāṃśca nāsikāśca plavaṃgamāḥ ,
rakṣasāṃ daśanaistīkṣṇairnakhaiścāpi vyakartayan.
rakṣasāṃ daśanaistīkṣṇairnakhaiścāpi vyakartayan.
11.
keśān karṇalalāṭān ca nāsikāḥ ca plavaṅgamāḥ rakṣasām
daśanaiḥ tīkṣṇaiḥ nakhaiḥ ca api vyakartayan
daśanaiḥ tīkṣṇaiḥ nakhaiḥ ca api vyakartayan
11.
प्लवंगमाः राक्षसाम् केशान् कर्णललाटान् नासिकाः
च तीक्ष्णैः दशनैः नखैः च अपि व्यकर्तयन्
च तीक्ष्णैः दशनैः नखैः च अपि व्यकर्तयन्
11.
The monkeys severed the hair, ears, foreheads, and noses of the demons (rākṣasas), using their sharp teeth and also their claws.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- केशान् (keśān) - hair, mane
- कर्णललाटान् (karṇalalāṭān) - ears and foreheads
- च (ca) - and
- नासिकाः (nāsikāḥ) - noses
- च (ca) - and
- प्लवङ्गमाः (plavaṅgamāḥ) - monkeys
- रक्षसाम् (rakṣasām) - of the demons, of the rākṣasas
- दशनैः (daśanaiḥ) - with teeth, by means of teeth
- तीक्ष्णैः (tīkṣṇaiḥ) - with sharp, with keen
- नखैः (nakhaiḥ) - with nails, with claws
- च (ca) - and
- अपि (api) - also, even
- व्यकर्तयन् (vyakartayan) - they cut off, they severed
Words meanings and morphology
केशान् (keśān) - hair, mane
(noun)
Accusative, masculine, plural of keśa
keśa - hair, mane
कर्णललाटान् (karṇalalāṭān) - ears and foreheads
(noun)
Accusative, neuter, plural of karṇalalāṭa
karṇalalāṭa - ears and foreheads
Compound type : dvandva (karṇa+lalāṭa)
- karṇa – ear
noun (masculine) - lalāṭa – forehead
noun (neuter)
च (ca) - and
(indeclinable)
नासिकाः (nāsikāḥ) - noses
(noun)
Accusative, feminine, plural of nāsikā
nāsikā - nose
च (ca) - and
(indeclinable)
प्लवङ्गमाः (plavaṅgamāḥ) - monkeys
(noun)
Nominative, masculine, plural of plavaṅgama
plavaṅgama - monkey (lit. 'that which moves by leaping')
रक्षसाम् (rakṣasām) - of the demons, of the rākṣasas
(noun)
Genitive, neuter, plural of rakṣas
rakṣas - demon, rākṣasa, evil spirit
दशनैः (daśanaiḥ) - with teeth, by means of teeth
(noun)
Instrumental, masculine, plural of daśana
daśana - tooth, biting
तीक्ष्णैः (tīkṣṇaiḥ) - with sharp, with keen
(adjective)
Instrumental, masculine, plural of tīkṣṇa
tīkṣṇa - sharp, keen, pungent, hot
नखैः (nakhaiḥ) - with nails, with claws
(noun)
Instrumental, masculine, plural of nakha
nakha - nail, claw, talon
च (ca) - and
(indeclinable)
अपि (api) - also, even
(indeclinable)
व्यकर्तयन् (vyakartayan) - they cut off, they severed
(verb)
3rd person , plural, active, imperfect (laṅ) of vi-kṛt
Prefix: vi
Root: kṛt (class 6)