वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-3, chapter-22, verse-31
श्येन गामी पृथुग्रीवो यज्ञशत्रुर्विहंगमः ।
दुर्जयः करवीराक्षः परुषः कालकार्मुकः ॥३१॥
दुर्जयः करवीराक्षः परुषः कालकार्मुकः ॥३१॥
31. śyena gāmī pṛthugrīvo yajñaśatrurvihaṃgamaḥ ,
durjayaḥ karavīrākṣaḥ paruṣaḥ kālakārmukaḥ.
durjayaḥ karavīrākṣaḥ paruṣaḥ kālakārmukaḥ.
31.
śyenagāmī pṛthugrīvaḥ yajñaśatruḥ vihaṅgamaḥ
durjayaḥ karavīrākṣaḥ paruṣaḥ kālakārmukaḥ
durjayaḥ karavīrākṣaḥ paruṣaḥ kālakārmukaḥ
31.
śyenagāmī pṛthugrīvaḥ yajñaśatruḥ vihaṅgamaḥ
durjayaḥ karavīrākṣaḥ paruṣaḥ kālakārmukaḥ
durjayaḥ karavīrākṣaḥ paruṣaḥ kālakārmukaḥ
31.
Śyenagāmī, Pṛthugrīva, Yajñaśatru (enemy of Vedic ritual), Vihaṅgama, Durjaya, Karavīrākṣa, Paruṣa, and Kālakārmuka.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- श्येनगामी (śyenagāmī) - Śyenagāmī (proper name, meaning 'swift as a hawk') (Śyenagāmī)
- पृथुग्रीवः (pṛthugrīvaḥ) - Pṛthugrīva (proper name, meaning 'broad-necked') (Pṛthugrīva)
- यज्ञशत्रुः (yajñaśatruḥ) - Yajñaśatru (proper name, meaning 'enemy of Vedic ritual (yajña)') (Yajñaśatru)
- विहङ्गमः (vihaṅgamaḥ) - Vihaṅgama (proper name, meaning 'bird' or 'sky-goer') (Vihaṅgama)
- दुर्जयः (durjayaḥ) - Durjaya (proper name, meaning 'difficult to conquer') (Durjaya)
- करवीराक्षः (karavīrākṣaḥ) - Karavīrākṣa (proper name, meaning 'having eyes like the Karavīra flower') (Karavīrākṣa)
- परुषः (paruṣaḥ) - Paruṣa (proper name, meaning 'harsh, cruel') (Paruṣa)
- कालकार्मुकः (kālakārmukaḥ) - Kālakārmuka (proper name, meaning 'having a black bow') (Kālakārmuka)
Words meanings and morphology
श्येनगामी (śyenagāmī) - Śyenagāmī (proper name, meaning 'swift as a hawk') (Śyenagāmī)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of śyenagāmin
śyenagāmin - one who goes swiftly like a hawk
Compound type : upapada (śyena+gāmin)
- śyena – hawk, eagle, falcon
noun (masculine) - gāmin – going, moving, leading to
adjective (masculine)
Agent noun/Adjective from verb 'gam'
Root: gam (class 1)
पृथुग्रीवः (pṛthugrīvaḥ) - Pṛthugrīva (proper name, meaning 'broad-necked') (Pṛthugrīva)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of pṛthugrīva
pṛthugrīva - broad-necked
Compound type : bahuvrihi (pṛthu+grīvā)
- pṛthu – broad, wide, large
adjective (masculine) - grīvā – neck, throat
noun (feminine)
यज्ञशत्रुः (yajñaśatruḥ) - Yajñaśatru (proper name, meaning 'enemy of Vedic ritual (yajña)') (Yajñaśatru)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of yajñaśatru
yajñaśatru - enemy of Vedic ritual (yajña)
Compound type : tatpurusha (yajña+śatru)
- yajña – Vedic ritual, sacrifice, worship
noun (masculine) - śatru – enemy, foe, rival
noun (masculine)
विहङ्गमः (vihaṅgamaḥ) - Vihaṅgama (proper name, meaning 'bird' or 'sky-goer') (Vihaṅgama)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of vihaṅgama
vihaṅgama - bird, sky-goer
Compound type : upapada (viha+gama)
- viha – sky, air
noun (neuter) - gama – going, moving, goer
adjective (masculine)
Agent noun/Adjective from verb 'gam'
Root: gam (class 1)
दुर्जयः (durjayaḥ) - Durjaya (proper name, meaning 'difficult to conquer') (Durjaya)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of durjaya
durjaya - difficult to conquer, invincible
Compound type : pra-tatpurusha (dur+jaya)
- dur – bad, difficult, ill
indeclinable - jaya – victory, conquest, triumph
noun (masculine)
करवीराक्षः (karavīrākṣaḥ) - Karavīrākṣa (proper name, meaning 'having eyes like the Karavīra flower') (Karavīrākṣa)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of karavīrākṣa
karavīrākṣa - one whose eyes are like the karavīra flower (oleander)
Compound type : bahuvrihi (karavīra+akṣa)
- karavīra – oleander flower (Nerium indicum), a kind of plant
noun (masculine) - akṣa – eye, die, axle
noun (neuter)
परुषः (paruṣaḥ) - Paruṣa (proper name, meaning 'harsh, cruel') (Paruṣa)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of paruṣa
paruṣa - harsh, rough, cruel, severe
कालकार्मुकः (kālakārmukaḥ) - Kālakārmuka (proper name, meaning 'having a black bow') (Kālakārmuka)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of kālakārmuka
kālakārmuka - one who has a black bow
Compound type : bahuvrihi (kāla+kārmuka)
- kāla – black, dark blue, time, death
adjective (masculine) - kārmuka – bow, made of wood
noun (neuter)