मार्कण्डेय-पुराणम्
mārkaṇḍeya-purāṇam
-
chapter-110, verse-31
ब्राह्मण्या ब्राह्मणः पूर्वं कुर्वन्दारपरिग्रहम् ।
ब्राह्मण्यात्सर्ववर्णेषु न हानिमुपगच्छति ॥३१॥
ब्राह्मण्यात्सर्ववर्णेषु न हानिमुपगच्छति ॥३१॥
31. brāhmaṇyā brāhmaṇaḥ pūrvaṃ kurvandāraparigraham .
brāhmaṇyātsarvavarṇeṣu na hānimupagacchati.
brāhmaṇyātsarvavarṇeṣu na hānimupagacchati.
31.
brāhmaṇyā brāhmaṇaḥ pūrvam kurvan dāraparigraham
brāhmaṇyāt sarvavarṇeṣu na hānim upagacchati
brāhmaṇyāt sarvavarṇeṣu na hānim upagacchati
31.
A Brāhmaṇa, after first marrying a Brāhmaṇa woman, does not suffer a loss (of his Brāhmaṇa status) among any of the social classes (varṇas).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- ब्राह्मण्या (brāhmaṇyā) - with a Brāhmaṇa woman
- ब्राह्मणः (brāhmaṇaḥ) - a Brāhmaṇa (male)
- पूर्वम् (pūrvam) - first, previously, at first
- कुर्वन् (kurvan) - doing, performing, making
- दारपरिग्रहम् (dāraparigraham) - taking a wife, marriage
- ब्राह्मण्यात् (brāhmaṇyāt) - from (his) Brāhmaṇa status/lineage
- सर्ववर्णेषु (sarvavarṇeṣu) - among all social classes (varṇas)
- न (na) - not
- हानिम् (hānim) - loss, diminution, harm
- उपगच्छति (upagacchati) - obtains, undergoes, reaches, approaches
Words meanings and morphology
ब्राह्मण्या (brāhmaṇyā) - with a Brāhmaṇa woman
(noun)
Instrumental, feminine, singular of brāhmaṇī
brāhmaṇī - a Brāhmaṇa woman
Feminine of Brāhmaṇa
Note: Refers to the first wife.
ब्राह्मणः (brāhmaṇaḥ) - a Brāhmaṇa (male)
(noun)
Nominative, masculine, singular of brāhmaṇa
brāhmaṇa - a member of the priestly class, a Brahmin
Note: The subject of the sentence.
पूर्वम् (pūrvam) - first, previously, at first
(indeclinable)
कुर्वन् (kurvan) - doing, performing, making
(adjective)
Nominative, masculine, singular of kṛ
kṛ - to do, to make, to perform
Present active participle
Root √kṛ, present active participle, masculine singular nominative
Root: kṛ (class 8)
Note: Adjectival use, modifying 'brāhmaṇaḥ'.
दारपरिग्रहम् (dāraparigraham) - taking a wife, marriage
(noun)
Accusative, masculine, singular of dāraparigraha
dāraparigraha - taking a wife, marriage
Compound type : tatpurusha (dāra+parigraha)
- dāra – wife (plural in form, singular in meaning)
noun (masculine) - parigraha – taking, acceptance, possession
noun (masculine)
Derived from pari- + √grah
Prefix: pari
Root: grah (class 9)
Note: Object of 'kurvan'.
ब्राह्मण्यात् (brāhmaṇyāt) - from (his) Brāhmaṇa status/lineage
(noun)
Ablative, neuter, singular of brāhmaṇya
brāhmaṇya - Brāhmaṇa status, quality of a Brāhmaṇa
Derived from brāhmaṇa with suffix -ya
सर्ववर्णेषु (sarvavarṇeṣu) - among all social classes (varṇas)
(noun)
Locative, masculine, plural of sarvavarṇa
sarvavarṇa - all social classes
Compound type : tatpurusha (sarva+varṇa)
- sarva – all, every
pronoun - varṇa – social class, colour
noun (masculine)
Note: Implies 'even among' or 'in respect to all classes'.
न (na) - not
(indeclinable)
हानिम् (hānim) - loss, diminution, harm
(noun)
Accusative, feminine, singular of hāni
hāni - loss, diminution, harm, decay
Note: Object of 'upagacchati'.
उपगच्छति (upagacchati) - obtains, undergoes, reaches, approaches
(verb)
3rd person , singular, active, present (lat) of upagam
Present active third person singular
Prefix upa- + root gam
Prefix: upa
Root: gam (class 1)