महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-9, chapter-20, verse-16
स दीर्घबाहुः संक्रुद्धस्तोत्त्रार्दित इव द्विपः ।
अष्टाभिः कृतवर्माणमविध्यत्परमेषुभिः ॥१६॥
अष्टाभिः कृतवर्माणमविध्यत्परमेषुभिः ॥१६॥
16. sa dīrghabāhuḥ saṁkruddhastottrārdita iva dvipaḥ ,
aṣṭābhiḥ kṛtavarmāṇamavidhyatparameṣubhiḥ.
aṣṭābhiḥ kṛtavarmāṇamavidhyatparameṣubhiḥ.
16.
sa dīrghabāhuḥ saṃkruddhaḥ tottrārditaḥ iva dvipaḥ
aṣṭābhiḥ kṛtavarmāṇam avidhyat parameṣubhiḥ
aṣṭābhiḥ kṛtavarmāṇam avidhyat parameṣubhiḥ
16.
sa dīrghabāhuḥ saṃkruddhaḥ dvipaḥ tottrārditaḥ
iva aṣṭābhiḥ parameṣubhiḥ kṛtavarmāṇam avidhyat
iva aṣṭābhiḥ parameṣubhiḥ kṛtavarmāṇam avidhyat
16.
Greatly enraged, that long-armed warrior, like an elephant tormented by a goad, pierced Kṛtavarman with eight excellent arrows.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- स (sa) - he, that
- दीर्घबाहुः (dīrghabāhuḥ) - long-armed
- संक्रुद्धः (saṁkruddhaḥ) - greatly enraged, furious
- तोत्त्रार्दितः (tottrārditaḥ) - tormented by a goad, afflicted by a goad
- इव (iva) - like, as if
- द्विपः (dvipaḥ) - elephant
- अष्टाभिः (aṣṭābhiḥ) - with eight, by eight
- कृतवर्माणम् (kṛtavarmāṇam) - Kṛtavarman
- अविध्यत् (avidhyat) - pierced, struck
- परमेषुभिः (parameṣubhiḥ) - with excellent arrows
Words meanings and morphology
स (sa) - he, that
(pronoun)
Nominative, masculine, singular of tad
tad - that, he, she, it
दीर्घबाहुः (dīrghabāhuḥ) - long-armed
(adjective)
Nominative, masculine, singular of dīrghabāhu
dīrghabāhu - long-armed
Compound type : bahuvrīhi (dīrgha+bāhu)
- dīrgha – long
adjective - bāhu – arm
noun (masculine)
संक्रुद्धः (saṁkruddhaḥ) - greatly enraged, furious
(adjective)
Nominative, masculine, singular of saṃkruddha
saṁkruddha - greatly enraged, furious
Past Passive Participle
From root krudh (to be angry) with prefix sam.
Prefix: sam
Root: krudh (class 4)
तोत्त्रार्दितः (tottrārditaḥ) - tormented by a goad, afflicted by a goad
(adjective)
Nominative, masculine, singular of tottrārdita
tottrārdita - tormented by a goad
Compound type : tatpuruṣa (tottra+ardita)
- tottra – goad
noun (neuter) - ardita – afflicted, tormented, pained
adjective
Past Passive Participle
Root: ard (class 1)
इव (iva) - like, as if
(indeclinable)
द्विपः (dvipaḥ) - elephant
(noun)
Nominative, masculine, singular of dvipa
dvipa - elephant (lit. 'two-drinker')
Compound type : upapada (dvi+pa)
- dvi – two
numeral - pa – drinking
noun (masculine)
Agent noun from root pā.
Root: pā (class 1)
अष्टाभिः (aṣṭābhiḥ) - with eight, by eight
(adjective)
Instrumental, masculine/feminine/neuter, plural of aṣṭan
aṣṭan - eight
कृतवर्माणम् (kṛtavarmāṇam) - Kṛtavarman
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of kṛtavarman
kṛtavarman - Kṛtavarman (a proper noun)
Compound type : bahuvrīhi (kṛta+varman)
- kṛta – made, done
adjective
Past Passive Participle
Root: kṛ (class 8) - varman – armor, mail
noun (neuter)
अविध्यत् (avidhyat) - pierced, struck
(verb)
3rd person , singular, active, imperfect past (laṅ) of vidh
Root: vidh (class 6)
परमेषुभिः (parameṣubhiḥ) - with excellent arrows
(noun)
Instrumental, masculine, plural of parameṣu
parameṣu - excellent arrow
Compound type : karmadhāraya (parama+iṣu)
- parama – supreme, excellent
adjective - iṣu – arrow
noun (masculine)