योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-6, chapter-15, verse-18
गौरीरक्षितबर्हौघान्कौमारान्वरबर्हिणः ।
स्कन्दोपन्यस्तनिःशेषशैवविज्ञानकोविदान् ॥ १८ ॥
स्कन्दोपन्यस्तनिःशेषशैवविज्ञानकोविदान् ॥ १८ ॥
gaurīrakṣitabarhaughānkaumārānvarabarhiṇaḥ ,
skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovidān 18
skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovidān 18
18.
gaurīrakṣitabarhaughān kaumārān varabarhiṇaḥ
skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovidān
skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovidān
18.
varabarhiṇaḥ gaurīrakṣitabarhaughān kaumārān
skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovidān
skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovidān
18.
These were excellent peacocks, whose abundant plumes were protected by Gaurī, who belonged to Kumāra (Skanda), and who were proficient in the complete Śaiva knowledge imparted by Skanda himself.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- गौरीरक्षितबर्हौघान् (gaurīrakṣitabarhaughān) - whose heaps of feathers are protected by Gaurī
- कौमारान् (kaumārān) - belonging to Kumāra (Skanda); relating to Kumāra
- वरबर्हिणः (varabarhiṇaḥ) - excellent peacocks
- स्कन्दोपन्यस्तनिःशेषशैवविज्ञानकोविदान् (skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovidān) - skilled in the complete Śaiva knowledge taught by Skanda
Words meanings and morphology
गौरीरक्षितबर्हौघान् (gaurīrakṣitabarhaughān) - whose heaps of feathers are protected by Gaurī
(adjective)
Accusative, masculine, plural of gaurīrakṣitabarhaugha
gaurīrakṣitabarhaugha - whose multitude of feathers is protected by Gaurī
Compound type : bahuvrihi (gaurī+rakṣita+barhaugha)
- gaurī – Gaurī (a name of Pārvatī)
proper noun (feminine) - rakṣita – protected, guarded
adjective (masculine)
Past Passive Participle
Derived from `√rakṣ` (to protect).
Root: rakṣ (class 1) - barhaugha – multitude/heap of feathers/plumes
noun (masculine)
कौमारान् (kaumārān) - belonging to Kumāra (Skanda); relating to Kumāra
(adjective)
Accusative, masculine, plural of kaumāra
kaumāra - of or belonging to Kumāra (Skanda); youthful
Derived from `kumāra` (youth, boy, Skanda).
वरबर्हिणः (varabarhiṇaḥ) - excellent peacocks
(noun)
Accusative, masculine, plural of varabarhiṇ
varabarhiṇ - excellent peacock
Compound type : karmadharaya (vara+barhiṇ)
- vara – excellent, best, noble
adjective (masculine) - barhiṇ – peacock
noun (masculine)
स्कन्दोपन्यस्तनिःशेषशैवविज्ञानकोविदान् (skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovidān) - skilled in the complete Śaiva knowledge taught by Skanda
(adjective)
Accusative, masculine, plural of skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovida
skandopanyastaniḥśeṣaśaivavijñānakovida - skilled in the entire Śaiva knowledge presented/taught by Skanda
Compound type : bahuvrihi (skanda+upanyasta+niḥśeṣa+śaivavijñāna+kovida)
- skanda – Skanda (Kartikeya), the god of war
proper noun (masculine) - upanyasta – presented, taught, explained
adjective (masculine)
Past Passive Participle
Derived from `upa-ni-√as` (to present, to teach).
Prefixes: upa+ni
Root: as (class 4) - niḥśeṣa – complete, entire, without remainder
adjective (masculine)
Compound of `nis-` (without) and `śeṣa` (remainder).
Prefix: nis - śaivavijñāna – Śaiva knowledge, knowledge pertaining to Śiva
noun (neuter) - kovida – skilled, expert, learned
adjective (masculine)