Skip to content
אתר זה לא תומך בגרסאות ישנות של אינטרנט אקספלורר
מומלץ להשתמש בדפדפן גוגל כרום או פיירפוקס מוזילה
(או באינטרנט אקספלורר / edge עדכני)
Enjoy Learning Sanskrit tips, tools, resources and more...
6,101

महाभारतः       mahābhārataḥ - book-6, chapter-101, verse-10

नकुलं सहदेवं च धर्मराजं च पाण्डवम् ।
न्यवारयन्नरश्रेष्ठं परिवार्य समन्ततः ॥१०॥
10. nakulaṁ sahadevaṁ ca dharmarājaṁ ca pāṇḍavam ,
nyavārayannaraśreṣṭhaṁ parivārya samantataḥ.
10. nakulaṃ sahadevaṃ ca dharmarājaṃ ca pāṇḍavam
| nyavārayan naraśreṣṭhaṃ parivārya samantataḥ
10. samantataḥ parivārya nakulaṃ ca sahadevaṃ ca
pāṇḍavam dharmarājaṃ ca naraśreṣṭhaṃ nyavārayan
10. They surrounded Nakula, Sahadeva, and the Pandava king Yudhiṣṭhira (dharma-rāja), the best of men, from all sides and restrained them.

Words meanings summery:

(Scroll down for elaborated words morphology)

  • नकुलं (nakulaṁ) - Nakula
  • सहदेवं (sahadevaṁ) - Sahadeva
  • (ca) - and
  • धर्मराजं (dharmarājaṁ) - king Yudhiṣṭhira (the king of righteousness, Dharmaraja)
  • (ca) - and
  • पाण्डवम् (pāṇḍavam) - Yudhiṣṭhira (as one of the Pandavas) (a descendant of Pandu, son of Pandu)
  • न्यवारयन् (nyavārayan) - they restrained, they prevented
  • नरश्रेष्ठं (naraśreṣṭhaṁ) - referring to king Yudhiṣṭhira (best among men)
  • परिवार्य (parivārya) - having surrounded, enclosing
  • समन्ततः (samantataḥ) - from all sides, all around

Words meanings and morphology

नकुलं (nakulaṁ) - Nakula
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of nakula
nakula - a mongoose; name of a Pandava prince
सहदेवं (sahadevaṁ) - Sahadeva
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of sahadeva
sahadeva - with the gods; name of a Pandava prince
(ca) - and
(indeclinable)
धर्मराजं (dharmarājaṁ) - king Yudhiṣṭhira (the king of righteousness, Dharmaraja)
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of dharmarāja
dharmarāja - king of righteousness; Yama; Yudhiṣṭhira
Compound type : tatpurusha (dharma+rāja)
  • dharma – natural law, righteousness, duty
    noun (masculine)
  • rāja – king, ruler
    noun (masculine)
(ca) - and
(indeclinable)
पाण्डवम् (pāṇḍavam) - Yudhiṣṭhira (as one of the Pandavas) (a descendant of Pandu, son of Pandu)
(noun)
Accusative, masculine, singular of pāṇḍava
pāṇḍava - son of Pandu, descendant of Pandu
derived from Pāṇḍu
Note: This word modifies Dharmarājaṃ or refers to him as a Pandava.
न्यवारयन् (nyavārayan) - they restrained, they prevented
(verb)
3rd person , plural, active, imperfect past (laṅ) of nivāraya
causative
root vṛ + ni, in causative form
Prefix: ni
Root: vṛ (class 5)
Note: Derived from causative of √vṛ. Sandhi: ni + avārayan -> nyavārayan.
नरश्रेष्ठं (naraśreṣṭhaṁ) - referring to king Yudhiṣṭhira (best among men)
(noun)
Accusative, masculine, singular of naraśreṣṭha
naraśreṣṭha - best of men
Compound type : tatpurusha (nara+śreṣṭha)
  • nara – man, human being
    noun (masculine)
  • śreṣṭha – best, most excellent
    adjective (masculine)
    superlative of praśasya
Note: Appears to refer to Dharmarāja.
परिवार्य (parivārya) - having surrounded, enclosing
(indeclinable)
absolutive (gerund)
from √vṛ with pari, and -ya suffix (when preceded by a prefix)
Prefix: pari
Root: vṛ (class 5)
Note: Absolutive form (gerund).
समन्ततः (samantataḥ) - from all sides, all around
(indeclinable)