वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-42, verse-31
विद्राव्य राक्षसं सैन्यं हनूमान्मारुतात्मजः ।
गिरेः शिखरमादाय धूम्राक्षमभिदुद्रुवे ॥३१॥
गिरेः शिखरमादाय धूम्राक्षमभिदुद्रुवे ॥३१॥
31. vidrāvya rākṣasaṃ sainyaṃ hanūmānmārutātmajaḥ ,
gireḥ śikharamādāya dhūmrākṣamabhidudruve.
gireḥ śikharamādāya dhūmrākṣamabhidudruve.
31.
vidrāvya rākṣasam sainyam hanūmān mārutātmajaḥ
gireḥ śikharam ādāya dhūmrākṣam abhidudruve
gireḥ śikharam ādāya dhūmrākṣam abhidudruve
31.
Having routed the army of the rākṣasas, Hanuman, the son of Maruta, picked up a mountain peak and rushed towards Dhūmrākṣa.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- विद्राव्य (vidrāvya) - having routed, having dispersed, having put to flight
- राक्षसम् (rākṣasam) - demonic, of the rākṣasas
- सैन्यम् (sainyam) - army, military force
- हनूमान् (hanūmān) - Hanuman
- मारुतात्मजः (mārutātmajaḥ) - Hanuman, as the son of the wind-god Maruta (Vāyu) (son of Maruta (Vāyu))
- गिरेः (gireḥ) - of the mountain
- शिखरम् (śikharam) - peak, summit
- आदाय (ādāya) - having taken, picking up
- धूम्राक्षम् (dhūmrākṣam) - Dhūmrākṣa (name of a rākṣasa)
- अभिदुद्रुवे (abhidudruve) - he rushed towards, he ran at
Words meanings and morphology
विद्राव्य (vidrāvya) - having routed, having dispersed, having put to flight
(indeclinable)
Causative form
Causative of root dru (to run)
Prefix: vi
Root: dru (class 1)
Note: Absolutive (lyap) form
राक्षसम् (rākṣasam) - demonic, of the rākṣasas
(adjective)
Accusative, neuter, singular of rākṣasa
rākṣasa - of or belonging to rākṣasas; demonic
Note: Modifies 'sainyam'
सैन्यम् (sainyam) - army, military force
(noun)
Accusative, neuter, singular of sainya
sainya - army, military force, host
हनूमान् (hanūmān) - Hanuman
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of hanūmat
hanūmat - Hanuman (name of the monkey-god)
मारुतात्मजः (mārutātmajaḥ) - Hanuman, as the son of the wind-god Maruta (Vāyu) (son of Maruta (Vāyu))
(noun)
Nominative, masculine, singular of mārutātmaja
mārutātmaja - son of Maruta, son of the wind-god
Compound type : tatpuruṣa (māruta+ātmaja)
- māruta – belonging to Maruta, relating to the wind-god Vāyu
noun (masculine) - ātmaja – born from oneself, son
noun (masculine)
From ātman (self) + jan (to be born)
Root: jan (class 4)
Note: Epithet of Hanuman
गिरेः (gireḥ) - of the mountain
(noun)
Genitive, masculine, singular of giri
giri - mountain, hill
शिखरम् (śikharam) - peak, summit
(noun)
Accusative, neuter, singular of śikhara
śikhara - peak, summit, top, crest
आदाय (ādāya) - having taken, picking up
(indeclinable)
Prefix: ā
Root: dā (class 3)
Note: Absolutive (lyap) form
धूम्राक्षम् (dhūmrākṣam) - Dhūmrākṣa (name of a rākṣasa)
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of dhūmrākṣa
dhūmrākṣa - smoky-eyed (a proper name for a rākṣasa)
Compound type : bahuvrīhi (dhūmra+akṣa)
- dhūmra – smoky, grey, ash-colored
adjective - akṣa – eye
noun (neuter)
अभिदुद्रुवे (abhidudruve) - he rushed towards, he ran at
(verb)
3rd person , singular, middle, perfect (liṭ) of dru
Prefix: abhi
Root: dru (class 1)