महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-7, chapter-12, verse-25
मध्यं दिनमनुप्राप्तो गभस्तिशतसंवृतः ।
यथादृश्यत घर्मांशुस्तथा द्रोणोऽप्यदृश्यत ॥२५॥
यथादृश्यत घर्मांशुस्तथा द्रोणोऽप्यदृश्यत ॥२५॥
25. madhyaṁ dinamanuprāpto gabhastiśatasaṁvṛtaḥ ,
yathādṛśyata gharmāṁśustathā droṇo'pyadṛśyata.
yathādṛśyata gharmāṁśustathā droṇo'pyadṛśyata.
25.
madhyam dinam anuprāptaḥ gabhasti-śata-saṃvṛtaḥ
yathā adṛśyata gharmāṃśuḥ tathā droṇaḥ api adṛśyata
yathā adṛśyata gharmāṃśuḥ tathā droṇaḥ api adṛśyata
25.
gabhasti-śata-saṃvṛtaḥ gharmāṃśuḥ madhyam dinam
anuprāptaḥ yathā adṛśyata tathā droṇaḥ api adṛśyata
anuprāptaḥ yathā adṛśyata tathā droṇaḥ api adṛśyata
25.
Just as the sun (gharmāṃśuḥ) appeared at midday, surrounded by a hundred rays, so too did Droṇa appear.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- मध्यम् (madhyam) - middle, midday
- दिनम् (dinam) - day, daytime
- अनुप्राप्तः (anuprāptaḥ) - having reached, attained, arrived at
- गभस्ति-शत-संवृतः (gabhasti-śata-saṁvṛtaḥ) - surrounded by a hundred rays, enveloped in hundreds of rays
- यथा (yathā) - as, just as
- अदृश्यत (adṛśyata) - he/it was seen, appeared
- घर्मांशुः (gharmāṁśuḥ) - sun (lit. hot-rayed)
- तथा (tathā) - so, thus, in that manner
- द्रोणः (droṇaḥ) - Droṇa (name of a warrior and teacher)
- अपि (api) - also, even
- अदृश्यत (adṛśyata) - he/it was seen, appeared
Words meanings and morphology
मध्यम् (madhyam) - middle, midday
(adjective)
Accusative, neuter, singular of madhya
madhya - middle, central, midday
Note: Qualifies 'dinam'.
दिनम् (dinam) - day, daytime
(noun)
Accusative, neuter, singular of dina
dina - day, daytime
Note: 'Midday' as 'madhyam dinam'.
अनुप्राप्तः (anuprāptaḥ) - having reached, attained, arrived at
(adjective)
Nominative, masculine, singular of anuprāpta
anuprāpta - having reached, attained, arrived at
Past Passive Participle
From anu-pra-āp (to reach, attain)
Prefixes: anu+pra
Root: āp (class 5)
Note: Qualifies 'gharmāṃśuḥ' implicitly.
गभस्ति-शत-संवृतः (gabhasti-śata-saṁvṛtaḥ) - surrounded by a hundred rays, enveloped in hundreds of rays
(adjective)
Nominative, masculine, singular of gabhasti-śata-saṃvṛta
gabhasti-śata-saṁvṛta - surrounded by a hundred rays
Compound describing the state of being enveloped by many rays.
Compound type : bahuvrihi (gabhasti+śata+saṃvṛta)
- gabhasti – ray of light, hand
noun (masculine) - śata – hundred
numeral (neuter) - saṃvṛta – covered, enveloped, surrounded
adjective (masculine)
Past Passive Participle
From sam-vṛ (to cover, enclose)
Prefix: sam
Root: vṛ (class 5)
Note: Qualifies 'gharmāṃśuḥ'.
यथा (yathā) - as, just as
(indeclinable)
Note: Correlative with 'tathā'.
अदृश्यत (adṛśyata) - he/it was seen, appeared
(verb)
3rd person , singular, passive, imperfect past (Laṅ) of dṛś
Root: dṛś (class 1)
Note: Augmented past tense.
घर्मांशुः (gharmāṁśuḥ) - sun (lit. hot-rayed)
(noun)
Nominative, masculine, singular of gharmāṃśu
gharmāṁśu - sun (lit. hot-rayed), summer ray
Compound of gharma (heat) and aṃśu (ray)
Compound type : tatpurusha (gharma+aṃśu)
- gharma – heat, warmth, summer
noun (masculine) - aṃśu – ray of light, thread
noun (masculine)
Note: Subject of the first 'adṛśyata'.
तथा (tathā) - so, thus, in that manner
(indeclinable)
Note: Correlative with 'yathā'.
द्रोणः (droṇaḥ) - Droṇa (name of a warrior and teacher)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of droṇa
droṇa - Droṇa (a revered teacher of archery in the Mahābhārata)
Note: Subject of the second 'adṛśyata'.
अपि (api) - also, even
(indeclinable)
Note: Particle emphasizing 'also'.
अदृश्यत (adṛśyata) - he/it was seen, appeared
(verb)
3rd person , singular, passive, imperfect past (Laṅ) of dṛś
Root: dṛś (class 1)
Note: Augmented past tense.