महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-13, chapter-28, verse-2
क्षत्रियो यदि वा वैश्यः शूद्रो वा राजसत्तम ।
ब्राह्मण्यं प्राप्नुयात्केन तन्मे व्याख्यातुमर्हसि ॥२॥
ब्राह्मण्यं प्राप्नुयात्केन तन्मे व्याख्यातुमर्हसि ॥२॥
2. kṣatriyo yadi vā vaiśyaḥ śūdro vā rājasattama ,
brāhmaṇyaṁ prāpnuyātkena tanme vyākhyātumarhasi.
brāhmaṇyaṁ prāpnuyātkena tanme vyākhyātumarhasi.
2.
kṣatriyaḥ yadi vā vaiśyaḥ śūdraḥ vā rājasattama
brāhmaṇyam prāpnuyāt kena tat me vyākhyātum arhasi
brāhmaṇyam prāpnuyāt kena tat me vyākhyātum arhasi
2.
he rājasattama yadi kṣatriyaḥ vā vaiśyaḥ vā śūdraḥ
kena brāhmaṇyam prāpnuyāt tat me vyākhyātum arhasi
kena brāhmaṇyam prāpnuyāt tat me vyākhyātum arhasi
2.
O best of kings, by what means could a kshatriya, or a vaishya, or a shudra attain brahminhood? You ought to explain that to me.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- क्षत्रियः (kṣatriyaḥ) - a member of the warrior/ruling class
- यदि (yadi) - if, whether
- वा (vā) - or
- वैश्यः (vaiśyaḥ) - a member of the merchant/farmer class
- शूद्रः (śūdraḥ) - a member of the laborer/servant class
- वा (vā) - or
- राजसत्तम (rājasattama) - O best of kings
- ब्राह्मण्यम् (brāhmaṇyam) - brahminhood, state of being a brahmin
- प्राप्नुयात् (prāpnuyāt) - may attain, should attain
- केन (kena) - by what, by whom, by what means
- तत् (tat) - that
- मे (me) - to me, for me
- व्याख्यातुम् (vyākhyātum) - to explain, for explaining
- अर्हसि (arhasi) - you ought, you are able
Words meanings and morphology
क्षत्रियः (kṣatriyaḥ) - a member of the warrior/ruling class
(noun)
Nominative, masculine, singular of kṣatriya
kṣatriya - a member of the warrior or ruling class, protector
यदि (yadi) - if, whether
(indeclinable)
वा (vā) - or
(indeclinable)
वैश्यः (vaiśyaḥ) - a member of the merchant/farmer class
(noun)
Nominative, masculine, singular of vaiśya
vaiśya - a member of the merchant, farmer, or producer class
शूद्रः (śūdraḥ) - a member of the laborer/servant class
(noun)
Nominative, masculine, singular of śūdra
śūdra - a member of the laborer or servant class
वा (vā) - or
(indeclinable)
राजसत्तम (rājasattama) - O best of kings
(noun)
Vocative, masculine, singular of rājasattama
rājasattama - best among kings
Compound type : tatpurusha (rājan+sattama)
- rājan – king, ruler
noun (masculine) - sattama – best, most excellent
adjective (masculine)
Superlative degree of 'sat' (good, existing)
ब्राह्मण्यम् (brāhmaṇyam) - brahminhood, state of being a brahmin
(noun)
Accusative, neuter, singular of brāhmaṇya
brāhmaṇya - brahminhood, the status or quality of a Brahmin
प्राप्नुयात् (prāpnuyāt) - may attain, should attain
(verb)
3rd person , singular, active, optative (vidhiliṅ) of prāp
Prefix: prā
Root: āp (class 5)
केन (kena) - by what, by whom, by what means
(pronoun)
Instrumental, masculine, singular of kim
kim - who, what, which
तत् (tat) - that
(pronoun)
Accusative, neuter, singular of tad
tad - that, it
मे (me) - to me, for me
(pronoun)
singular of asmad
asmad - I, me, my (first person pronoun)
व्याख्यातुम् (vyākhyātum) - to explain, for explaining
(indeclinable)
Infinitive
Infinitive form of the verb 'vyākhyā'
Prefixes: vi+ā
Root: khyā (class 2)
अर्हसि (arhasi) - you ought, you are able
(verb)
2nd person , singular, active, present (laṭ) of arh
Root: arh (class 1)