योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-5, chapter-55, verse-21
संशान्तानन्दपुलकः पदं प्राप्यामलं गतः ।
चिरकालपरिक्षीणमननादिभवभ्रमः ॥ २१ ॥
चिरकालपरिक्षीणमननादिभवभ्रमः ॥ २१ ॥
saṃśāntānandapulakaḥ padaṃ prāpyāmalaṃ gataḥ ,
cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhramaḥ 21
cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhramaḥ 21
21.
saṃśāntānandapulakaḥ padam prāpya amalam
gataḥ cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhramaḥ
gataḥ cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhramaḥ
21.
saṃśāntānandapulakaḥ cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhramaḥ
amalam padam prāpya gataḥ
amalam padam prāpya gataḥ
21.
Having attained that pure state, his ecstatic thrills of bliss had completely subsided, and the long-standing delusion of cyclic existence (saṃsāra), which began with incessant mental activity, was entirely exhausted.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- संशान्तानन्दपुलकः (saṁśāntānandapulakaḥ) - whose thrills of bliss have completely subsided
- पदम् (padam) - state, position, place
- प्राप्य (prāpya) - having attained, having reached
- अमलम् (amalam) - pure, stainless, unblemished
- गतः (gataḥ) - gone, attained, reached
- चिरकालपरिक्षीणमननादिभवभ्रमः (cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhramaḥ) - whose delusion of existence (saṃsāra), which began with incessant thinking and had persisted for a long time, was completely diminished
Words meanings and morphology
संशान्तानन्दपुलकः (saṁśāntānandapulakaḥ) - whose thrills of bliss have completely subsided
(adjective)
Nominative, masculine, singular of saṃśāntānandapulaka
saṁśāntānandapulaka - whose thrills of bliss have completely subsided
Compound type : bahuvrīhi (saṃśānta+ānanda+pulaka)
- saṃśānta – completely subsided, calmed
participle (masculine)
Past Passive Participle
From root śam with prefix sam
Prefix: sam
Root: śam (class 4) - ānanda – bliss, joy
noun (masculine) - pulaka – thrill, horripilation
noun (masculine)
पदम् (padam) - state, position, place
(noun)
Accusative, neuter, singular of pada
pada - state, position, place, step
प्राप्य (prāpya) - having attained, having reached
(indeclinable)
Absolutive (Gerund)
From root āp with prefix pra
Prefix: pra
Root: āp (class 5)
अमलम् (amalam) - pure, stainless, unblemished
(adjective)
Accusative, neuter, singular of amala
amala - pure, stainless, spotless, clean
गतः (gataḥ) - gone, attained, reached
(participle)
Nominative, masculine, singular of gata
gata - gone, past, reached, attained
Past Passive Participle
From root gam
Root: gam (class 1)
चिरकालपरिक्षीणमननादिभवभ्रमः (cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhramaḥ) - whose delusion of existence (saṃsāra), which began with incessant thinking and had persisted for a long time, was completely diminished
(adjective)
Nominative, masculine, singular of cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhrama
cirakālaparikṣīṇamananādibhavabhrama - whose delusion of existence, etc., was completely diminished over a long time
Compound type : bahuvrīhi (cirakāla+parikṣīṇa+manana+ādi+bhava+bhrama)
- cira – long, lasting
adjective - kāla – time
noun (masculine) - parikṣīṇa – completely diminished, exhausted
participle (masculine)
Past Passive Participle
From root kṣi with prefix pari
Prefix: pari
Root: kṣi (class 1) - manana – thinking, cogitation, meditation
noun (neuter)
Root: man (class 4) - ādi – beginning with, and so on
indeclinable - bhava – existence, becoming, birth, worldly existence
noun (masculine)
Root: bhū (class 1) - bhrama – delusion, error, wandering, confusion
noun (masculine)
Root: bhram (class 1)