योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-4, chapter-8, verse-14
अथावसदसौ शुक्रः पुरन्दरपुरे पुनः ।
सुखं चतुर्युगान्यष्टौ हरिणेक्षणया सह ॥ १४ ॥
सुखं चतुर्युगान्यष्टौ हरिणेक्षणया सह ॥ १४ ॥
athāvasadasau śukraḥ purandarapure punaḥ ,
sukhaṃ caturyugānyaṣṭau hariṇekṣaṇayā saha 14
sukhaṃ caturyugānyaṣṭau hariṇekṣaṇayā saha 14
14.
atha āvasat asau śukraḥ purandarapure punaḥ
sukham caturyugāni aṣṭau hariṇekṣaṇayā saha
sukham caturyugāni aṣṭau hariṇekṣaṇayā saha
14.
atha asau śukraḥ punaḥ purandarapure
hariṇekṣaṇayā saha aṣṭau caturyugāni sukham āvasat
hariṇekṣaṇayā saha aṣṭau caturyugāni sukham āvasat
14.
Then, Shukra once again resided happily in Indra's city for eight caturyugas, accompanied by his deer-eyed consort.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- अथ (atha) - then, now
- आवसत् (āvasat) - dwelt, resided
- असौ (asau) - that one, he
- शुक्रः (śukraḥ) - Shukra (the preceptor of the demons)
- पुरन्दरपुरे (purandarapure) - in Indra's city
- पुनः (punaḥ) - again, once more
- सुखम् (sukham) - happily, comfortably
- चतुर्युगानि (caturyugāni) - four yugas (epochs)
- अष्टौ (aṣṭau) - eight
- हरिणेक्षणया (hariṇekṣaṇayā) - with the deer-eyed one
- सह (saha) - with, along with
Words meanings and morphology
अथ (atha) - then, now
(indeclinable)
आवसत् (āvasat) - dwelt, resided
(verb)
3rd person , singular, active, past imperfect (laṅ) of vas
imperfect
root 'vas' (class 1) with prefix 'ā'
Prefix: ā
Root: vas (class 1)
असौ (asau) - that one, he
(pronoun)
Nominative, masculine, singular of adas
adas - that, yonder, this
शुक्रः (śukraḥ) - Shukra (the preceptor of the demons)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of śukra
śukra - bright, clear, the planet Venus, preceptor of demons
पुरन्दरपुरे (purandarapure) - in Indra's city
(noun)
Locative, neuter, singular of purandarapura
purandarapura - city of Purandara (Indra)
Compound type : tatpuruṣa (purandara+pura)
- purandara – destroyer of cities, epithet of Indra
proper noun (masculine) - pura – city, town
noun (neuter)
पुनः (punaḥ) - again, once more
(indeclinable)
सुखम् (sukham) - happily, comfortably
(indeclinable)
Note: Adverbial use of accusative singular neuter.
चतुर्युगानि (caturyugāni) - four yugas (epochs)
(noun)
Accusative, neuter, plural of caturyuga
caturyuga - a period of four yugas (epochs)
Compound type : dvigu (catur+yuga)
- catur – four
numeral - yuga – age, epoch, yoke
noun (neuter)
Note: Denotes duration.
अष्टौ (aṣṭau) - eight
(numeral)
हरिणेक्षणया (hariṇekṣaṇayā) - with the deer-eyed one
(noun)
Instrumental, feminine, singular of hariṇekṣaṇā
hariṇekṣaṇā - a woman with eyes like a deer (beautiful-eyed)
Compound type : karmadhāraya (hariṇa+īkṣaṇā)
- hariṇa – deer, fawn
noun (masculine) - īkṣaṇā – looking, seeing, eye
noun (feminine)
From root 'īkṣ' (to see)
Root: īkṣ
सह (saha) - with, along with
(indeclinable)