Skip to content
אתר זה לא תומך בגרסאות ישנות של אינטרנט אקספלורר
מומלץ להשתמש בדפדפן גוגל כרום או פיירפוקס מוזילה
(או באינטרנט אקספלורר / edge עדכני)
Enjoy Learning Sanskrit tips, tools, resources and more...
7,19

योगवासिष्ठः       yogavāsiṣṭhaḥ - book-7, chapter-19, verse-28

पञ्चाशदनिलस्कन्धा एकोनाः प्राणवायवः ।
मार्तण्डमण्डलं चण्डं पित्तं जठरपावकः ॥ २८ ॥
pañcāśadanilaskandhā ekonāḥ prāṇavāyavaḥ ,
mārtaṇḍamaṇḍalaṃ caṇḍaṃ pittaṃ jaṭharapāvakaḥ 28
28. pañcāśat ekonāḥ anilaskandhāḥ prāṇavāyavaḥ
mārtanḍamaṇḍalam caṇḍam pittam jaṭharapāvakaḥ
28. ekonāḥ pañcāśat anilaskandhāḥ prāṇavāyavaḥ
caṇḍam mārtanḍamaṇḍalam pittam jaṭharapāvakaḥ
28. The forty-nine branches of wind are the vital breaths (prāṇavāyu). The fierce orb of the sun is its bile, and also its digestive fire.

Words meanings summery:

(Scroll down for elaborated words morphology)

  • पञ्चाशत् (pañcāśat) - fifty
  • एकोनाः (ekonāḥ) - forty-nine (i.e., fifty less one) (minus one, one less, lacking one)
  • अनिलस्कन्धाः (anilaskandhāḥ) - branches/masses of wind
  • प्राणवायवः (prāṇavāyavaḥ) - vital breaths, vital airs (prāṇavāyu)
  • मार्तन्डमण्डलम् (mārtanḍamaṇḍalam) - orb of the sun, solar disk
  • चण्डम् (caṇḍam) - fierce, violent, formidable, passionate
  • पित्तम् (pittam) - bile, gall (one of the three humors)
  • जठरपावकः (jaṭharapāvakaḥ) - digestive fire, gastric fire

Words meanings and morphology

पञ्चाशत् (pañcāśat) - fifty
(numeral)
एकोनाः (ekonāḥ) - forty-nine (i.e., fifty less one) (minus one, one less, lacking one)
(adjective)
Nominative, masculine, plural of ekona
ekona - one less, lacking one
Compound type : tatpuruṣa (eka+ūna)
  • eka – one
    numeral/pronoun (masculine)
  • ūna – less, deficient, lacking
    adjective (masculine)
    Past Passive Participle
    Derived from root un (to lessen, decrease)
    Root: ūn (class 1)
अनिलस्कन्धाः (anilaskandhāḥ) - branches/masses of wind
(noun)
Nominative, masculine, plural of anilaskandha
anilaskandha - branch or division of wind
Compound type : tatpuruṣa (anila+skandha)
  • anila – wind, air; a deity of wind
    noun (masculine)
  • skandha – shoulder, trunk, branch, mass, section
    noun (masculine)
प्राणवायवः (prāṇavāyavaḥ) - vital breaths, vital airs (prāṇavāyu)
(noun)
Nominative, masculine, plural of prāṇavāyu
prāṇavāyu - vital breath, life-air (a category of bio-energies in the body)
Compound type : tatpuruṣa (prāṇa+vāyu)
  • prāṇa – life-breath, vital energy, air, spirit
    noun (masculine)
    Derived from root an (to breathe) with prefix pra.
    Prefix: pra
    Root: an (class 2)
  • vāyu – wind, air, vital air, god of wind
    noun (masculine)
    Root: vā (class 2)
मार्तन्डमण्डलम् (mārtanḍamaṇḍalam) - orb of the sun, solar disk
(noun)
Nominative, neuter, singular of mārtanḍamaṇḍala
mārtanḍamaṇḍala - the orb of the sun, solar disk
Compound type : tatpuruṣa (mārtanḍa+maṇḍala)
  • mārtanḍa – the sun, the sun-god
    noun (masculine)
  • maṇḍala – circle, orb, disk, sphere
    noun (neuter)
चण्डम् (caṇḍam) - fierce, violent, formidable, passionate
(adjective)
Nominative, neuter, singular of caṇḍa
caṇḍa - fierce, violent, impetuous, terrible
पित्तम् (pittam) - bile, gall (one of the three humors)
(noun)
Nominative, neuter, singular of pitta
pitta - bile, gall; one of the three bodily humors (doṣa)
जठरपावकः (jaṭharapāvakaḥ) - digestive fire, gastric fire
(noun)
Nominative, masculine, singular of jaṭharapāvaka
jaṭharapāvaka - digestive fire, gastric fire
Compound type : tatpuruṣa (jaṭhara+pāvaka)
  • jaṭhara – belly, abdomen, stomach
    noun (neuter)
  • pāvaka – fire; purifying, sacred fire
    noun (masculine)
    Derived from root pū (to purify)
    Root: pū (class 1)