वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-20, verse-2
लक्ष्मणं च महावीर्यं भुजं रामस्य दक्षिणम् ।
सर्ववानरराजं च सुग्रीवं भीमविक्रमम् ॥२॥
सर्ववानरराजं च सुग्रीवं भीमविक्रमम् ॥२॥
2. lakṣmaṇaṃ ca mahāvīryaṃ bhujaṃ rāmasya dakṣiṇam ,
sarvavānararājaṃ ca sugrīvaṃ bhīmavikramam.
sarvavānararājaṃ ca sugrīvaṃ bhīmavikramam.
2.
lakṣmaṇam ca mahāvīryam bhujam rāmasya dakṣiṇam
sarvavānararājam ca sugrīvam bhīmavikramam
sarvavānararājam ca sugrīvam bhīmavikramam
2.
ca mahāvīryam rāmasya dakṣiṇam bhujam lakṣmaṇam
ca sarvavānararājam bhīmavikramam sugrīvam
ca sarvavānararājam bhīmavikramam sugrīvam
2.
And Lakṣmaṇa, the greatly valorous, who is like Rāma's right arm; and Sugrīva, the king of all monkeys, of formidable prowess.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- लक्ष्मणम् (lakṣmaṇam) - Lakṣmaṇa
- च (ca) - and
- महावीर्यम् (mahāvīryam) - greatly valorous, very powerful
- भुजम् (bhujam) - arm
- रामस्य (rāmasya) - of Rāma
- दक्षिणम् (dakṣiṇam) - right (arm) (right, southern, skillful)
- सर्ववानरराजम् (sarvavānararājam) - king of all monkeys
- च (ca) - and
- सुग्रीवम् (sugrīvam) - Sugrīva (proper noun)
- भीमविक्रमम् (bhīmavikramam) - of terrible prowess, formidable valor
Words meanings and morphology
लक्ष्मणम् (lakṣmaṇam) - Lakṣmaṇa
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of lakṣmaṇa
lakṣmaṇa - Lakṣmaṇa (brother of Rāma)
च (ca) - and
(indeclinable)
महावीर्यम् (mahāvīryam) - greatly valorous, very powerful
(adjective)
Accusative, masculine, singular of mahāvīrya
mahāvīrya - of great prowess, greatly valorous, highly powerful
Compound type : bahuvrihi (mahant+vīrya)
- mahant – great, large
adjective (masculine) - vīrya – valor, prowess, strength, energy
noun (neuter)
Note: Modifies Lakṣmaṇa.
भुजम् (bhujam) - arm
(noun)
Accusative, masculine, singular of bhuja
bhuja - arm, hand, serpent
Note: Used metaphorically to describe Lakṣmaṇa.
रामस्य (rāmasya) - of Rāma
(proper noun)
Genitive, masculine, singular of rāma
rāma - Rāma (a prominent deity in Hinduism, central figure of the Rāmāyaṇa)
दक्षिणम् (dakṣiṇam) - right (arm) (right, southern, skillful)
(adjective)
Accusative, masculine, singular of dakṣiṇa
dakṣiṇa - right (side), southern, skillful, clever
Note: Modifies bhujam.
सर्ववानरराजम् (sarvavānararājam) - king of all monkeys
(noun)
Accusative, masculine, singular of sarvavānararāja
sarvavānararāja - king of all monkeys
Compound type : tatpurusha (sarva+vānara+rājan)
- sarva – all, every
pronoun (masculine) - vānara – monkey
noun (masculine) - rājan – king, ruler
noun (masculine)
Note: Modifies Sugrīva.
च (ca) - and
(indeclinable)
सुग्रीवम् (sugrīvam) - Sugrīva (proper noun)
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of sugrīva
sugrīva - Sugrīva (king of the Vānaras, ally of Rāma)
भीमविक्रमम् (bhīmavikramam) - of terrible prowess, formidable valor
(adjective)
Accusative, masculine, singular of bhīmavikrama
bhīmavikrama - of formidable or terrible prowess/valor
Compound type : bahuvrihi (bhīma+vikrama)
- bhīma – terrible, formidable, dreadful
adjective (masculine)
from root bhī
Root: bhī (class 3) - vikrama – prowess, valor, step
noun (masculine)
from vi + kram
Prefix: vi
Root: kram (class 1)
Note: Modifies Sugrīva.