वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-3, chapter-16, verse-20
विभीषणस्तु धर्मात्मा न तु राक्षसचेष्टितः ।
प्रख्यातवीर्यौ च रणे भ्रातरौ खरदूषणौ ॥२०॥
प्रख्यातवीर्यौ च रणे भ्रातरौ खरदूषणौ ॥२०॥
20. vibhīṣaṇastu dharmātmā na tu rākṣasaceṣṭitaḥ ,
prakhyātavīryau ca raṇe bhrātarau kharadūṣaṇau.
prakhyātavīryau ca raṇe bhrātarau kharadūṣaṇau.
20.
vibhīṣaṇaḥ tu dharmātmā na tu rākṣasaceṣṭitaḥ
prakhyātavīryau ca raṇe bhrātarau kharadūṣaṇau
prakhyātavīryau ca raṇe bhrātarau kharadūṣaṇau
20.
tu vibhīṣaṇaḥ dharmātmā tu rākṣasaceṣṭitaḥ na
ca kharadūṣaṇau bhrātarau raṇe prakhyātavīryau
ca kharadūṣaṇau bhrātarau raṇe prakhyātavīryau
20.
But Vibhishana is righteous (dharmātmā) and does not engage in demon-like activities. And my two brothers, Khara and Dushana, are renowned for their valor in battle.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- विभीषणः (vibhīṣaṇaḥ) - Vibhishana (name of Ravana's brother)
- तु (tu) - but, indeed, on the other hand
- धर्मात्मा (dharmātmā) - righteous-souled, virtuous, pious (a person whose inner nature (ātman) is in alignment with natural law (dharma))
- न (na) - not, no
- तु (tu) - but, on the other hand
- राक्षसचेष्टितः (rākṣasaceṣṭitaḥ) - engaging in demon-like activities, having the actions of a demon
- प्रख्यातवीर्यौ (prakhyātavīryau) - renowned for valor, famous for bravery
- च (ca) - and, also
- रणे (raṇe) - in battle, on the battlefield
- भ्रातरौ (bhrātarau) - two brothers
- खरदूषणौ (kharadūṣaṇau) - Khara and Dushana (names of two demon brothers)
Words meanings and morphology
विभीषणः (vibhīṣaṇaḥ) - Vibhishana (name of Ravana's brother)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of vibhīṣaṇa
vibhīṣaṇa - Vibhishana (Ravana's brother)
तु (tu) - but, indeed, on the other hand
(indeclinable)
धर्मात्मा (dharmātmā) - righteous-souled, virtuous, pious (a person whose inner nature (ātman) is in alignment with natural law (dharma))
(adjective)
Nominative, masculine, singular of dharmātman
dharmātman - righteous, virtuous, pious, (one whose inner nature (ātman) is natural law (dharma))
Compound type : bahuvrīhi (dharma+ātman)
- dharma – natural law, constitution, intrinsic nature, duty, righteousness (dharma)
noun (masculine) - ātman – self, soul, spirit, essence (ātman)
noun (masculine)
न (na) - not, no
(indeclinable)
तु (tu) - but, on the other hand
(indeclinable)
राक्षसचेष्टितः (rākṣasaceṣṭitaḥ) - engaging in demon-like activities, having the actions of a demon
(adjective)
Nominative, masculine, singular of rākṣasaceṣṭita
rākṣasaceṣṭita - acting like a demon, having the actions of a demon
Compound type : tatpuruṣa (rākṣasa+ceṣṭita)
- rākṣasa – demon, evil spirit
noun (masculine) - ceṣṭita – acted, performed; activity, deed
noun (neuter)
Past Passive Participle (substantivized)
From root 'ceṣṭ' (to move, to act)
Root: ceṣṭ (class 1)
प्रख्यातवीर्यौ (prakhyātavīryau) - renowned for valor, famous for bravery
(adjective)
Nominative, masculine, dual of prakhyātavīrya
prakhyātavīrya - renowned for valor, famous for bravery
Compound type : bahuvrīhi (prakhyāta+vīrya)
- prakhyāta – famous, renowned, celebrated
adjective
Past Passive Participle
From root 'khyā' with 'pra'
Prefix: pra
Root: khyā (class 2) - vīrya – valor, heroism, strength
noun (neuter)
च (ca) - and, also
(indeclinable)
रणे (raṇe) - in battle, on the battlefield
(noun)
Locative, masculine, singular of raṇa
raṇa - battle, war, combat, conflict
भ्रातरौ (bhrātarau) - two brothers
(noun)
Nominative, masculine, dual of bhrātṛ
bhrātṛ - brother
खरदूषणौ (kharadūṣaṇau) - Khara and Dushana (names of two demon brothers)
(proper noun)
Nominative, masculine, dual of kharadūṣaṇa
kharadūṣaṇa - Khara and Dushana (names of two demon brothers)
Compound type : dvandva (khara+dūṣaṇa)
- khara – Khara (a demon's name); donkey; sharp, harsh
proper noun (masculine) - dūṣaṇa – Dushana (a demon's name); defiling, corrupting
proper noun (masculine)