महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-3, chapter-182, verse-3
हैहयानां कुलकरो राजा परपुरंजयः ।
कुमारो रूपसंपन्नो मृगयामचरद्बली ॥३॥
कुमारो रूपसंपन्नो मृगयामचरद्बली ॥३॥
3. haihayānāṁ kulakaro rājā parapuraṁjayaḥ ,
kumāro rūpasaṁpanno mṛgayāmacaradbalī.
kumāro rūpasaṁpanno mṛgayāmacaradbalī.
3.
haihayānām kulakaraḥ rājā parapurañjayaḥ |
kumāraḥ rūpasaṃpannaḥ mṛgayām acarat balī
kumāraḥ rūpasaṃpannaḥ mṛgayām acarat balī
3.
A powerful prince, the founder of the Haihaya dynasty, a king who was a conqueror of enemy cities and endowed with beauty, engaged in hunting.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- हैहयानाम् (haihayānām) - of the Haihayas
- कुलकरः (kulakaraḥ) - founder of a family/dynasty
- राजा (rājā) - king
- परपुरञ्जयः (parapurañjayaḥ) - conqueror of enemy cities
- कुमारः (kumāraḥ) - prince, youth
- रूपसंपन्नः (rūpasaṁpannaḥ) - endowed with beauty, handsome
- मृगयाम् (mṛgayām) - hunting
- अचरत् (acarat) - engaged in (hunting) (engaged in, wandered, practiced)
- बली (balī) - powerful, strong
Words meanings and morphology
हैहयानाम् (haihayānām) - of the Haihayas
(proper noun)
Genitive, masculine, plural of haihaya
haihaya - name of an ancient royal dynasty/people
Note: Qualifies `kulakaraḥ`.
कुलकरः (kulakaraḥ) - founder of a family/dynasty
(noun)
Nominative, masculine, singular of kulakara
kulakara - founder of a family or race, originator of a dynasty
Compound type : tatpurusha (kula+kara)
- kula – family, lineage, race, dynasty
noun (neuter) - kara – maker, doer, causing, hand
noun (masculine)
root 'kṛ' + ḍa
Root: kṛ (class 8)
Note: Qualifies the king/prince.
राजा (rājā) - king
(noun)
Nominative, masculine, singular of rājan
rājan - king, ruler
Note: Subject of the sentence.
परपुरञ्जयः (parapurañjayaḥ) - conqueror of enemy cities
(adjective)
Nominative, masculine, singular of parapurañjaya
parapurañjaya - conqueror of enemy cities/forts
Compound type : tatpurusha (para+pura+jaya)
- para – other, enemy, supreme
adjective - pura – city, fort
noun (neuter) - jaya – victory, conquest, conqueror
noun (masculine)
root 'ji' + ach
Root: ji (class 1)
Note: Qualifies the king.
कुमारः (kumāraḥ) - prince, youth
(noun)
Nominative, masculine, singular of kumāra
kumāra - boy, youth, prince, son
Note: Another qualifier for the king.
रूपसंपन्नः (rūpasaṁpannaḥ) - endowed with beauty, handsome
(adjective)
Nominative, masculine, singular of rūpasaṃpanna
rūpasaṁpanna - endowed with beauty, handsome
Compound type : bahuvrihi (rūpa+saṃpanna)
- rūpa – form, beauty, shape
noun (neuter) - saṃpanna – endowed with, furnished with, accomplished
participle (masculine)
Past Passive Participle
root 'pad' with 'sam' prefix
Prefix: sam
Root: pad (class 4)
Note: Qualifies the king.
मृगयाम् (mṛgayām) - hunting
(noun)
Accusative, feminine, singular of mṛgayā
mṛgayā - hunting, chase
Note: Object of `acarat`.
अचरत् (acarat) - engaged in (hunting) (engaged in, wandered, practiced)
(verb)
3rd person , singular, active, imperfect past (laṅ) of car
Imperfect Active
root 'car' (1st class), imperfect third person singular
Root: car (class 1)
बली (balī) - powerful, strong
(adjective)
Nominative, masculine, singular of balin
balin - powerful, strong, mighty
Note: Qualifies the king.