वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-3, chapter-18, verse-18
मानुषौ शस्त्रसंपन्नौ चीरकृष्णाजिनाम्बरौ ।
प्रविष्टौ दण्डकारण्यं घोरं प्रमदया सह ॥१८॥
प्रविष्टौ दण्डकारण्यं घोरं प्रमदया सह ॥१८॥
18. mānuṣau śastrasaṃpannau cīrakṛṣṇājināmbarau ,
praviṣṭau daṇḍakāraṇyaṃ ghoraṃ pramadayā saha.
praviṣṭau daṇḍakāraṇyaṃ ghoraṃ pramadayā saha.
18.
mānuṣau śastrasampannau cīrakṛṣṇājināmbarau
praviṣṭau daṇḍakāraṇyam ghoram pramadayā saha
praviṣṭau daṇḍakāraṇyam ghoram pramadayā saha
18.
śastrasampannau cīrakṛṣṇājināmbarau mānuṣau
pramadayā saha ghoram daṇḍakāraṇyam praviṣṭau
pramadayā saha ghoram daṇḍakāraṇyam praviṣṭau
18.
Two humans, armed and clothed in bark-garments and black deerskin, have entered the dreadful Daṇḍaka forest accompanied by a woman.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- मानुषौ (mānuṣau) - two humans
- शस्त्रसम्पन्नौ (śastrasampannau) - two endowed with weapons, two armed
- चीरकृष्णाजिनाम्बरौ (cīrakṛṣṇājināmbarau) - two clad in bark-garments and black deerskin
- प्रविष्टौ (praviṣṭau) - two entered
- दण्डकारण्यम् (daṇḍakāraṇyam) - the Daṇḍaka forest
- घोरम् (ghoram) - dreadful, terrible
- प्रमदया (pramadayā) - with a woman
- सह (saha) - with, along with
Words meanings and morphology
मानुषौ (mānuṣau) - two humans
(noun)
Nominative, masculine, dual of mānuṣa
mānuṣa - human, man, human being
शस्त्रसम्पन्नौ (śastrasampannau) - two endowed with weapons, two armed
(adjective)
Nominative, masculine, dual of śastrasampanna
śastrasampanna - equipped with weapons, armed
Compound type : tatpuruṣa (śastra+sampanna)
- śastra – weapon, sword
noun (neuter) - sampanna – endowed with, accomplished, complete
adjective (masculine)
Past Passive Participle
From prefix 'sam' + root 'pad'
Prefix: sam
Root: pad (class 4)
चीरकृष्णाजिनाम्बरौ (cīrakṛṣṇājināmbarau) - two clad in bark-garments and black deerskin
(adjective)
Nominative, masculine, dual of cīrakṛṣṇājināmbara
cīrakṛṣṇājināmbara - wearing bark-garments and black deerskin as clothing
Compound type : bahuvrīhi (cīra+kṛṣṇājina+ambara)
- cīra – bark-garment, ragged cloth
noun (neuter) - kṛṣṇājina – black deerskin, antelope skin
noun (neuter) - ambara – garment, clothing, sky
noun (neuter)
प्रविष्टौ (praviṣṭau) - two entered
(adjective)
Nominative, masculine, dual of praviṣṭa
praviṣṭa - entered, penetrated
Past Passive Participle
Derived from root 'viś' with prefix 'pra'
Prefix: pra
Root: viś (class 6)
दण्डकारण्यम् (daṇḍakāraṇyam) - the Daṇḍaka forest
(proper noun)
Accusative, neuter, singular of daṇḍakāraṇya
daṇḍakāraṇya - the Daṇḍaka forest (a specific forest)
Compound type : tatpuruṣa (daṇḍaka+araṇya)
- daṇḍaka – Daṇḍaka (name of a region/forest)
proper noun (neuter) - araṇya – forest, wilderness
noun (neuter)
घोरम् (ghoram) - dreadful, terrible
(adjective)
Accusative, neuter, singular of ghora
ghora - dreadful, terrible, fierce, awful
प्रमदया (pramadayā) - with a woman
(noun)
Instrumental, feminine, singular of pramadā
pramadā - a woman, a beautiful woman
सह (saha) - with, along with
(indeclinable)