वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-1, chapter-6, verse-11
नामृष्टभोजी नादाता नाप्यनङ्गदनिष्कधृक् ।
नाहस्ताभरणो वापि दृश्यते नाप्यनात्मवान् ॥११॥
नाहस्ताभरणो वापि दृश्यते नाप्यनात्मवान् ॥११॥
11. nāmṛṣṭabhojī nādātā nāpyanaṅgadaniṣkadhṛk ,
nāhastābharaṇo vāpi dṛśyate nāpyanātmavān.
nāhastābharaṇo vāpi dṛśyate nāpyanātmavān.
11.
na amṛṣṭa-bhojī na adātā na api an-aṅgada-niṣka-dhṛk
na ahasta-ābharaṇaḥ vā api dṛśyate na api anātma-vān
na ahasta-ābharaṇaḥ vā api dṛśyate na api anātma-vān
11.
na amṛṣṭa-bhojī na adātā na an-aṅgada-niṣka-dhṛk
na ahasta-ābharaṇaḥ vā na anātma-vān api dṛśyate
na ahasta-ābharaṇaḥ vā na anātma-vān api dṛśyate
11.
No one was found eating unwashed food, nor was anyone a non-giver (dāna). No one lacked armlets or necklaces, or hand ornaments. Furthermore, no one was seen lacking self-mastery (ātman).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- न (na) - not, no
- अमृष्ट-भोजी (amṛṣṭa-bhojī) - one who eats uncleaned food, one whose food is uncleaned
- न (na) - not, no
- अदाता (adātā) - non-giver, one who does not give (dāna)
- न (na) - not, no
- अपि (api) - also, even, and, moreover
- अन्-अङ्गद-निष्क-धृक् (an-aṅgada-niṣka-dhṛk) - one who wears no armlets or necklaces
- न (na) - not, no
- अहस्त-आभरणः (ahasta-ābharaṇaḥ) - without hand ornaments
- वा (vā) - or
- अपि (api) - also, even, and, moreover
- दृश्यते (dṛśyate) - is seen, appears
- न (na) - not, no
- अपि (api) - also, even, and, moreover
- अनात्म-वान् (anātma-vān) - lacking self-mastery, without a strong `ātman`, lacking spiritual wisdom
Words meanings and morphology
न (na) - not, no
(indeclinable)
अमृष्ट-भोजी (amṛṣṭa-bhojī) - one who eats uncleaned food, one whose food is uncleaned
(adjective)
Nominative, masculine, singular of amṛṣṭa-bhojin
amṛṣṭa-bhojin - one who eats uncleaned food
Compound type : tatpuruṣa (amṛṣṭa+bhojin)
- amṛṣṭa – uncleaned, unwashed
adjective (masculine)
Past Passive Participle
compound 'a' + 'mṛṣṭa'
Prefix: a
Root: mṛj (class 2) - bhojin – eater, enjoyer
adjective (masculine)
agent noun
from root 'bhuj'
Root: bhuj (class 7)
न (na) - not, no
(indeclinable)
अदाता (adātā) - non-giver, one who does not give (dāna)
(adjective)
Nominative, masculine, singular of adātṛ
adātṛ - non-giver, one who does not give
agent noun
Compound type : nañ-tatpuruṣa (a+dātṛ)
- a – negation, not
indeclinable - dātṛ – giver
adjective (masculine)
agent noun
from root 'dā'
Root: dā (class 3)
न (na) - not, no
(indeclinable)
अपि (api) - also, even, and, moreover
(indeclinable)
अन्-अङ्गद-निष्क-धृक् (an-aṅgada-niṣka-dhṛk) - one who wears no armlets or necklaces
(adjective)
Nominative, masculine, singular of an-aṅgada-niṣka-dhṛj
an-aṅgada-niṣka-dhṛj - one who wears no armlets or necklaces
agent noun
Compound type : nañ-tatpuruṣa (an+aṅgada+niṣka+dhṛj)
- an – negation, not
indeclinable - aṅgada – armlet
noun (neuter) - niṣka – necklace, coin, ornament
noun (masculine) - dhṛj – one who holds, wears, bears
adjective (masculine)
agent noun
from root 'dhṛ'
Root: dhṛ (class 1)
न (na) - not, no
(indeclinable)
अहस्त-आभरणः (ahasta-ābharaṇaḥ) - without hand ornaments
(adjective)
Nominative, masculine, singular of ahasta-ābharaṇa
ahasta-ābharaṇa - without hand ornaments
Compound type : nañ-bahuvrīhi (a+hasta+ābharaṇa)
- a – negation, not
indeclinable - hasta – hand
noun (masculine) - ābharaṇa – ornament, jewel
noun (neuter)
वा (vā) - or
(indeclinable)
अपि (api) - also, even, and, moreover
(indeclinable)
दृश्यते (dṛśyate) - is seen, appears
(verb)
3rd person , singular, passive, present indicative (laṭ) of dṛś
Root: dṛś (class 1)
न (na) - not, no
(indeclinable)
अपि (api) - also, even, and, moreover
(indeclinable)
अनात्म-वान् (anātma-vān) - lacking self-mastery, without a strong `ātman`, lacking spiritual wisdom
(adjective)
Nominative, masculine, singular of anātma-vat
anātma-vat - lacking self-mastery, without `ātman`
Compound type : nañ-bahuvrīhi (an+ātman+vat)
- an – negation, not
indeclinable - ātman – self, soul, spirit, individual self (ātman)
noun (masculine) - vat – having, possessing (suffix)
indeclinable