वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-2, chapter-73, verse-3
त्वमद्य भव नो राजा राजपुत्र महायशः ।
संगत्या नापराध्नोति राज्यमेतदनायकम् ॥३॥
संगत्या नापराध्नोति राज्यमेतदनायकम् ॥३॥
3. tvamadya bhava no rājā rājaputra mahāyaśaḥ ,
saṃgatyā nāparādhnoti rājyametadanāyakam.
saṃgatyā nāparādhnoti rājyametadanāyakam.
3.
tvam adya bhava naḥ rājā rājaputra mahāyaśaḥ
| saṃgatyā na aparādhnoti rājyam etat anāyakam
| saṃgatyā na aparādhnoti rājyam etat anāyakam
3.
rājaputra mahāyaśaḥ,
tvam adya naḥ rājā bhava saṃgatyā etat anāyakam rājyam na aparādhnoti.
tvam adya naḥ rājā bhava saṃgatyā etat anāyakam rājyam na aparādhnoti.
3.
O prince of great fame, you must become our king today. This leaderless kingdom does not err (or fall into disorder) when united (with a leader like you).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- त्वम् (tvam) - you
- अद्य (adya) - today, now
- भव (bhava) - become, be
- नः (naḥ) - our, us
- राजा (rājā) - king
- राजपुत्र (rājaputra) - O prince
- महायशः (mahāyaśaḥ) - O greatly famous one, O glorious one
- संगत्या (saṁgatyā) - by union, by association
- न (na) - not, no
- अपराध्नोति (aparādhnoti) - errs, fails, wrongs
- राज्यम् (rājyam) - kingdom, kingship
- एतत् (etat) - this
- अनायकम् (anāyakam) - leaderless
Words meanings and morphology
त्वम् (tvam) - you
(pronoun)
Nominative, singular of tvam
yuṣmad - you
अद्य (adya) - today, now
(indeclinable)
भव (bhava) - become, be
(verb)
2nd person , singular, active, imperative (loṭ) of bhava
imperative 2nd singular
Root: bhū (class 1)
नः (naḥ) - our, us
(pronoun)
Genitive, plural of naḥ
asmad - I, we
Note: also dative plural
राजा (rājā) - king
(noun)
Nominative, masculine, singular of rājan
rājan - king, ruler
राजपुत्र (rājaputra) - O prince
(noun)
Vocative, masculine, singular of rājaputra
rājaputra - son of a king, prince
Compound type : tatpuruṣa (rājan+putra)
- rājan – king, ruler
noun (masculine) - putra – son, child
noun (masculine)
महायशः (mahāyaśaḥ) - O greatly famous one, O glorious one
(adjective)
Vocative, masculine, singular of mahāyaśas
mahāyaśas - of great fame, glorious
Compound type : bahuvrīhi (mahat+yaśas)
- mahat – great, large, mighty
adjective - yaśas – fame, glory, honor
noun (neuter)
संगत्या (saṁgatyā) - by union, by association
(noun)
Instrumental, feminine, singular of saṃgati
saṁgati - union, association, conjunction, meeting
Prefix: sam
Root: gam (class 1)
न (na) - not, no
(indeclinable)
अपराध्नोति (aparādhnoti) - errs, fails, wrongs
(verb)
3rd person , singular, active, present (laṭ) of aparādhnoti
present 3rd singular
Prefix: apa
Root: rādh (class 5)
राज्यम् (rājyam) - kingdom, kingship
(noun)
Nominative, neuter, singular of rājya
rājya - kingship, sovereignty, kingdom, dominion
Note: also accusative singular
एतत् (etat) - this
(pronoun)
Nominative, neuter, singular of etad
etad - this, this here
Note: also accusative singular
अनायकम् (anāyakam) - leaderless
(adjective)
Nominative, neuter, singular of anāyaka
anāyaka - without a leader, leaderless
Compound type : bahuvrīhi (a+nāyaka)
- a – not, non-, un-
indeclinable - nāyaka – leader, chief, guide
noun (masculine)
Root: nī (class 1)
Note: also accusative singular