वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-2, chapter-62, verse-9
कौशेयानि च वस्त्राणि भूषणानि वराणि च ।
क्षिप्रमादाय राज्ञश्च भरतस्य च गच्छत ।
वसिष्ठेनाभ्यनुज्ञाता दूताः संत्वरिता ययुः ॥९॥
क्षिप्रमादाय राज्ञश्च भरतस्य च गच्छत ।
वसिष्ठेनाभ्यनुज्ञाता दूताः संत्वरिता ययुः ॥९॥
9. kauśeyāni ca vastrāṇi bhūṣaṇāni varāṇi ca ,
kṣipramādāya rājñaśca bharatasya ca gacchata ,
vasiṣṭhenābhyanujñātā dūtāḥ saṃtvaritā yayuḥ.
kṣipramādāya rājñaśca bharatasya ca gacchata ,
vasiṣṭhenābhyanujñātā dūtāḥ saṃtvaritā yayuḥ.
9.
kauśeyāni ca vastrāṇi bhūṣaṇāni
varāṇi ca kṣipram ādāya rājñaḥ ca
bharatasya ca gacchata vasiṣṭhena
abhyanujñātāḥ dūtāḥ saṃtvaritāḥ yayuḥ
varāṇi ca kṣipram ādāya rājñaḥ ca
bharatasya ca gacchata vasiṣṭhena
abhyanujñātāḥ dūtāḥ saṃtvaritāḥ yayuḥ
9.
kauśeyāni vastrāṇi ca varāṇi bhūṣaṇāni
ca kṣipram ādāya rājñaḥ ca
bharatasya ca gacchata vasiṣṭhena
abhyanujñātāḥ dūtāḥ saṃtvaritāḥ yayuḥ
ca kṣipram ādāya rājñaḥ ca
bharatasya ca gacchata vasiṣṭhena
abhyanujñātāḥ dūtāḥ saṃtvaritāḥ yayuḥ
9.
Quickly take the silk garments and the finest ornaments for the King and Bharata, and then proceed. The messengers, having received permission from Vasishtha, swiftly departed.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- कौशेयानि (kauśeyāni) - silk, silken garments
- च (ca) - and, also
- वस्त्राणि (vastrāṇi) - clothes, garments
- भूषणानि (bhūṣaṇāni) - ornaments, decorations
- वराणि (varāṇi) - excellent, finest, best
- च (ca) - and, also
- क्षिप्रम् (kṣipram) - quickly, swiftly
- आदाय (ādāya) - having taken, taking
- राज्ञः (rājñaḥ) - of the king
- च (ca) - and, also
- भरतस्य (bharatasya) - of Bharata
- च (ca) - and, also
- गच्छत (gacchata) - you all go, proceed
- वसिष्ठेन (vasiṣṭhena) - by Vasishtha
- अभ्यनुज्ञाताः (abhyanujñātāḥ) - permitted, allowed, given leave
- दूताः (dūtāḥ) - messengers, envoys
- संत्वरिताः (saṁtvaritāḥ) - hastened, swiftly moving, hurried
- ययुः (yayuḥ) - they went, they departed
Words meanings and morphology
कौशेयानि (kauśeyāni) - silk, silken garments
(adjective)
Accusative, neuter, plural of kauśeya
kauśeya - silken, made of silk, silk garment
from kośa (cocoon) + -eya
Note: Qualifies vastrāṇi.
च (ca) - and, also
(indeclinable)
वस्त्राणि (vastrāṇi) - clothes, garments
(noun)
Accusative, neuter, plural of vastra
vastra - cloth, garment, attire
भूषणानि (bhūṣaṇāni) - ornaments, decorations
(noun)
Accusative, neuter, plural of bhūṣaṇa
bhūṣaṇa - ornament, decoration, embellishment
from root bhūṣ (to adorn)
Root: bhūṣ (class 10)
वराणि (varāṇi) - excellent, finest, best
(adjective)
Accusative, neuter, plural of vara
vara - best, excellent, fine, chief; boon, choice
Note: Qualifies bhūṣaṇāni.
च (ca) - and, also
(indeclinable)
क्षिप्रम् (kṣipram) - quickly, swiftly
(indeclinable)
Note: Used here as an adverb in the neuter accusative singular.
आदाय (ādāya) - having taken, taking
(indeclinable)
absolutive (gerund)
from ā- + root dā (to give) + lyap
Prefix: ā
Root: dā (class 3)
राज्ञः (rājñaḥ) - of the king
(noun)
Genitive, masculine, singular of rājan
rājan - king, ruler, sovereign
च (ca) - and, also
(indeclinable)
भरतस्य (bharatasya) - of Bharata
(proper noun)
Genitive, masculine, singular of bharata
bharata - Bharata (name of Rama's brother), cherished, supported
च (ca) - and, also
(indeclinable)
गच्छत (gacchata) - you all go, proceed
(verb)
2nd person , plural, active, imperative (loṭ) of gam
Imperative (Loṭ) form, second person plural
Root: gam (class 1)
वसिष्ठेन (vasiṣṭhena) - by Vasishtha
(proper noun)
Instrumental, masculine, singular of vasiṣṭha
vasiṣṭha - Vasishtha (a revered Vedic sage), most excellent, best
अभ्यनुज्ञाताः (abhyanujñātāḥ) - permitted, allowed, given leave
(adjective)
Nominative, masculine, plural of abhyanujñāta
abhyanujñāta - permitted, allowed, assented to
Past Passive Participle
from abhi- + anu- + jñā (to know, perceive) + kta
Prefixes: abhi+anu
Root: jñā (class 9)
Note: Qualifies dūtāḥ.
दूताः (dūtāḥ) - messengers, envoys
(noun)
Nominative, masculine, plural of dūta
dūta - messenger, envoy, agent
संत्वरिताः (saṁtvaritāḥ) - hastened, swiftly moving, hurried
(adjective)
Nominative, masculine, plural of saṃtvarita
saṁtvarita - hastened, hurried, swift
Past Passive Participle
from sam- + tvar (to hasten) + kta
Prefix: sam
Root: tvar (class 1)
Note: Qualifies dūtāḥ.
ययुः (yayuḥ) - they went, they departed
(verb)
3rd person , plural, active, perfect (liṭ) of yā
Perfect (Liṭ) form, third person plural
Root: yā (class 2)