Skip to content
אתר זה לא תומך בגרסאות ישנות של אינטרנט אקספלורר
מומלץ להשתמש בדפדפן גוגל כרום או פיירפוקס מוזילה
(או באינטרנט אקספלורר / edge עדכני)
Enjoy Learning Sanskrit tips, tools, resources and more...
6,11

महाभारतः       mahābhārataḥ - book-6, chapter-11, verse-3

संजय उवाच ।
चत्वारि भारते वर्षे युगानि भरतर्षभ ।
कृतं त्रेता द्वापरं च पुष्यं च कुरुवर्धन ॥३॥
3. saṁjaya uvāca ,
catvāri bhārate varṣe yugāni bharatarṣabha ,
kṛtaṁ tretā dvāparaṁ ca puṣyaṁ ca kuruvardhana.
3. saṃjaya uvāca catvāri bhārate varṣe yugāni bharatarṣabha
kṛtam tretā dvāparam ca puṣyam ca kuruvardhana
3. saṃjaya uvāca bharatarṣabha kuruvardhana bhārate
varṣe catvāri yugāni kṛtam tretā dvāparam ca puṣyam ca
3. Saṃjaya said: "O foremost among the Bhāratas, O enhancer of the Kurus, there are four ages (yugas) in the land of Bhārata: Kṛta, Tretā, Dvāpara, and Puṣya."

Words meanings summery:

(Scroll down for elaborated words morphology)

  • संजय (saṁjaya) - Saṃjaya
  • उवाच (uvāca) - said
  • चत्वारि (catvāri) - four
  • भारते (bhārate) - in Bhārata, in India
  • वर्षे (varṣe) - in the land/region
  • युगानि (yugāni) - ages, epochs
  • भरतर्षभ (bharatarṣabha) - O Dhṛtarāṣṭra (O best of Bhāratas)
  • कृतम् (kṛtam) - Kṛta (age)
  • त्रेता (tretā) - Tretā (age)
  • द्वापरम् (dvāparam) - Dvāpara (age)
  • (ca) - and
  • पुष्यम् (puṣyam) - Puṣya (age)
  • (ca) - and
  • कुरुवर्धन (kuruvardhana) - O Dhṛtarāṣṭra (O enhancer of the Kurus)

Words meanings and morphology

संजय (saṁjaya) - Saṃjaya
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of saṃjaya
saṁjaya - Saṃjaya (name of Dhṛtarāṣṭra's charioteer and narrator)
उवाच (uvāca) - said
(verb)
3rd person , singular, active, perfect (lit) of √vac
Root: vac (class 2)
चत्वारि (catvāri) - four
(numeral adjective)
भारते (bhārate) - in Bhārata, in India
(proper noun)
Locative, neuter, singular of bhārata
bhārata - relating to Bharata; India, the country of Bharata
वर्षे (varṣe) - in the land/region
(noun)
Locative, neuter, singular of varṣa
varṣa - rain, year, country, region
युगानि (yugāni) - ages, epochs
(noun)
Nominative, neuter, plural of yuga
yuga - age, epoch, pair, yoke
भरतर्षभ (bharatarṣabha) - O Dhṛtarāṣṭra (O best of Bhāratas)
(compound noun)
Compound type : tatpuruṣa (bharata+ṛṣabha)
  • bharata – a descendant of Bharata, an Indian, name of a king
    proper noun (masculine)
  • ṛṣabha – bull, best, excellent
    noun (masculine)
कृतम् (kṛtam) - Kṛta (age)
(proper noun)
Nominative, neuter, singular of kṛta
kṛta - done, made, performed; name of the first (golden) age
Past Passive Participle
Past Passive Participle of √kṛ, substantivized.
Root: kṛ (class 8)
त्रेता (tretā) - Tretā (age)
(proper noun)
Nominative, feminine, singular of tretā
tretā - Tretā (name of the second age, associated with the number three)
द्वापरम् (dvāparam) - Dvāpara (age)
(proper noun)
Nominative, neuter, singular of dvāpara
dvāpara - Dvāpara (name of the third age, associated with the number two or dice)
(ca) - and
(indeclinable)
पुष्यम् (puṣyam) - Puṣya (age)
(proper noun)
Nominative, neuter, singular of puṣya
puṣya - Puṣya (name of the fourth age, i.e., Kali Yuga); nourishing, prosperous
(ca) - and
(indeclinable)
कुरुवर्धन (kuruvardhana) - O Dhṛtarāṣṭra (O enhancer of the Kurus)
(compound noun)
Compound type : tatpuruṣa (kuru+vardhana)
  • kuru – name of an ancient king or his descendants, the Kurus
    proper noun (masculine)
  • vardhana – increasing, prospering, causing to grow, enhancer
    noun (masculine)
    Agent noun/Action noun
    Derived from √vṛdh (to grow, increase)
    Root: vṛdh (class 1)