महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-158, verse-6
सर्वातिशङ्की परुषो बालिशः कृपणस्तथा ।
वर्गप्रशंसी सततमाश्रमद्वेषसंकरी ॥६॥
वर्गप्रशंसी सततमाश्रमद्वेषसंकरी ॥६॥
6. sarvātiśaṅkī paruṣo bāliśaḥ kṛpaṇastathā ,
vargapraśaṁsī satatamāśramadveṣasaṁkarī.
vargapraśaṁsī satatamāśramadveṣasaṁkarī.
6.
sarvātiśaṅkī paruṣaḥ bāliśaḥ kṛpaṇaḥ tathā
vargapraśaṃsī satatam āśramadveṣasaṃkarī
vargapraśaṃsī satatam āśramadveṣasaṃkarī
6.
sarvātiśaṅkī paruṣaḥ bāliśaḥ kṛpaṇaḥ tathā
vargapraśaṃsī satatam āśramadveṣasaṃkarī
vargapraśaṃsī satatam āśramadveṣasaṃkarī
6.
He is excessively suspicious of everyone, harsh, foolish, and miserly. He constantly praises his own group and causes confusion by hating the different stages of life (āśramas).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- सर्वातिशङ्की (sarvātiśaṅkī) - excessively suspicious of all
- परुषः (paruṣaḥ) - harsh, rough, cruel
- बालिशः (bāliśaḥ) - foolish, childish, ignorant
- कृपणः (kṛpaṇaḥ) - miserly, wretched, pathetic
- तथा (tathā) - and also (thus, so, and also)
- वर्गप्रशंसी (vargapraśaṁsī) - one who praises his own group/class
- सततम् (satatam) - always, constantly
- आश्रमद्वेषसंकरी (āśramadveṣasaṁkarī) - one who creates confusion/disorder by hating the stages of life
Words meanings and morphology
सर्वातिशङ्की (sarvātiśaṅkī) - excessively suspicious of all
(adjective)
Nominative, masculine, singular of sarvātiśaṅkin
sarvātiśaṅkin - excessively suspicious of all; doubting everything
derived from sarva (all) + ati (excessive) + śaṅkin (suspicious)
Compound type : tatpurusha (sarva+ati+śaṅkin)
- sarva – all, every
pronoun (masculine) - ati – over, beyond, excessively
indeclinable - śaṅkin – suspicious, doubting
adjective (masculine)
derived from root śaṅk
Root: śaṅk (class 1)
परुषः (paruṣaḥ) - harsh, rough, cruel
(adjective)
Nominative, masculine, singular of paruṣa
paruṣa - harsh, rough, rude, cruel
बालिशः (bāliśaḥ) - foolish, childish, ignorant
(adjective)
Nominative, masculine, singular of bāliśa
bāliśa - childish, foolish, ignorant, naive
कृपणः (kṛpaṇaḥ) - miserly, wretched, pathetic
(adjective)
Nominative, masculine, singular of kṛpaṇa
kṛpaṇa - miserable, wretched, poor, stingy, miserly
Root: kṛp (class 1)
तथा (tathā) - and also (thus, so, and also)
(indeclinable)
वर्गप्रशंसी (vargapraśaṁsī) - one who praises his own group/class
(adjective)
Nominative, masculine, singular of vargapraśaṃsin
vargapraśaṁsin - praising one's own party or group
Derived from varga (group) and praśaṃsin (praising)
Compound type : tatpurusha (varga+praśaṃsin)
- varga – group, class, category
noun (masculine) - praśaṃsin – praising, laudatory
adjective (masculine)
derived from root śaṃs with prefix pra
Prefix: pra
Root: śaṃs (class 1)
सततम् (satatam) - always, constantly
(indeclinable)
आश्रमद्वेषसंकरी (āśramadveṣasaṁkarī) - one who creates confusion/disorder by hating the stages of life
(adjective)
Nominative, masculine, singular of āśramadveṣasaṃkarin
āśramadveṣasaṁkarin - causing confusion by hating the āśramas (stages of life)
derived from āśrama (stage of life) + dveṣa (hatred) + saṃkarin (causing confusion)
Compound type : tatpurusha (āśrama+dveṣa+saṃkarin)
- āśrama – stage of life; hermitage
noun (masculine)
Prefix: ā
Root: śram (class 4) - dveṣa – hatred, aversion
noun (masculine)
derived from root dviṣ
Root: dviṣ (class 2) - saṃkarin – causing confusion, mingling, mixing
adjective (masculine)
derived from root kṛ with prefix saṃ
Prefix: sam
Root: kṛ (class 8)
Note: Refers to a person, hence masculine nominative singular.